Factcheck: nee, deze video toont niet de vernietiging van QR-scanners in China

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op Instagram en Facebook circuleert een video van iemand die QR-scanners zou kapotslaan. De beelden worden gelinkt aan het coronapaspoort en aan het sociaalkredietsysteem in China. Dat klopt niet. De beelden dateren van voor de coronacrisis en tonen een man die incheckmachines vernielt op de Zuid-Koreaanse luchthaven van Incheon

Op 3 oktober plaatst de Instagrampagina ‘vrijheidvooraltijd’ een video online waarin we een man met een bagagetas op machines zien slaan. In de commentaren wordt blij gereageerd dat ‘QR-codecheckapparaten stuk’ worden gemaakt. Iemand anders stelt: ‘Daar gaan zijn social credit-punten’. Dat is een verwijzing naar het Chinese sociaalkredietsysteem om burgers te controleren en hen op een zwarte lijst te zetten als ze zich niet gedragen. Kortom, de video lijkt uit China afkomstig te zijn of iets te maken te hebben met het scannen van coronapaspoorten.

De video wordt in korte tijd meer dan 4000 keer bekeken, maar de Instagrampagina wordt al vrij snel verwijderd.

De video wordt echter opnieuw opgeladen op Facebook op 16 oktober op de pagina ‘De leugen regeert’. De titel van de video is hier: ‘QR niet meer geldig? Zo los je dat op’, gevolgd door lachende emoticons. De commentaren zijn unaniem lovend. ‘Die man heeft begrepen wat er aan de hand is met onze vrijheid’, schrijft iemand. ‘Ik geef hem dik gelijk.’

We nemen een screenshot van de video en laden die op bij de Russische zoekmachine Yandex. Zo komen we uit bij een video op YouTube (rood kader).

Onderstaande video werd opgeladen op 15 december 2018 op een kanaal met slechts één video. Dat is de oudste versie die we vinden van de beelden die eind 2018 ook al circuleerden op Reddit, Facebook en Twitter.

De YouTube-video werd 59.000 keer bekeken en komt overeen met de beelden die recent op Instagram en Facebook opdoken. De uploaddatum dateert van voor de coronacrisis, dus we zien zeker geen scanner voor een QR-code van het coronapaspoort.

We kopiëren de titel van de video en vertalen die tekst met Google Translate. De vertaalmachine herkent Koreaans en suggereert als vertaling ‘De waarheid over weggeblazen worden op de Incheon-luchthaven’.

Incheon International Airport is de grootste luchthaven van Zuid-Korea. Komen de beelden inderdaad daarvandaan? We vinden verschillende foto’s van de incheck-kiosken op Incheon Airport. We vergelijken zo’n foto (links) met een screenshot van de video (rechts). Een infobord (rode kaders), de vloerbekleding (gele kaders) en het dakgewelf (blauwe kaders) komen overeen. De videobeelden werden dus inderdaad in de luchthaven van Incheon gemaakt.

In de commentaren onder de YouTube-video plaatst iemand een link naar een artikel van de Zuid-Koreaanse krant Kukmin Ilbo van 7 mei 2017. Daarin is sprake van een 40-jarige dronken man die in minder dan twee minuten tijd vijf incheckmachines vernielde. Dat komt overeen met de beelden. Daarna zou de man zijn bagage naar een Taiwanese toeriste hebben gegooid, zonder de vrouw te verwonden. Volgens het krantenartikel kwam de politie vervolgens ter plaatse en hield ze de man aan. De feiten vonden dus al in 2017 plaats, de video ging pas later viraal.