Factcheck: nee, deze video toont geen valse maanlanding, het is een simulatie

Online circuleert een video waarvan sommige socialemediagebruikers denken dat het een valse ruimtewandeling voorstelt die gepresenteerd werd als een echte ruimtewandeling. Dat klopt niet. De video is een enscenering van een ruimtewandeling uit 1966, uitgezonden door de Amerikaanse zender CBS. Maar in tegenstelling tot wat de socialemediagebruikers stellen, werd in de uitzending ook verduidelijkt dat het om een enscenering ging.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 23 september verschijnt in een Nederlandstalige Facebookgroep een video waarin we zien hoe een astronaut boven een ruimteschip zweeft. De man lijkt aan het toestel vast te hangen met een slang. ‘Waren mensen zo naïef in 1965 dat ze geloofden dat dit echt is?’, lezen we in het Engelstalige bijschrift (hier gearchiveerd).

‘Wij wisten niet beter! Ik was erbij, toen’, reageert een Facebookgebruiker. ‘Mensen zijn goedgelovig, kijk maar naar corona’, lezen we in een andere comment.

Vanwaar komen de beelden?

We nemen enkele screenshots van de video en laden die op bij Google Afbeeldingen. Zo komen we terecht bij een YouTubevideo, waarin de beelden die we onderzoeken voorkomen.

‘Verslag van de Gemini 9 ruimtewandeling (EVA) door astronaut Gene Cernan, op 5 juni 1966. Deze video bevat enkele van mijn favoriete momenten van de verslaggeving van CBS. De EVA-simulatie is uitstekend!’, lezen we in de beschrijving.

EVA is een afkorting van de Amerikaanse ruimtedienst NASA en staat voor extravehicular activity, ofwel een ruimtewandeling. 

We googelen ‘gemini 9 eva cbs footage’. Zo komen we terecht op een factcheck van persagentschap Reuters. Volgens Reuters maken de beelden deel uit van een langere uitzending van CBS, waarin de Gemini 9 werd gevolgd. De astronauten aan boord waren Tom Stafford en Gene Cernan. 

Een deel van die uitzending bestond uit de zogenaamde ‘McDonnell-simulatie’. McDonnell verwijst naar de McDonnell Aircraft Corporation, de hoofdaannemer van de Gemini-ruimtevoertuigen. De beelden uit de Facebookvideo tonen die simulatie. De Facebookvideo is te zien in een gearchiveerde versie van de uitzending vanaf minuut 48:18. Op 48:10 verduidelijkt presentator Walter Cronkite ook dat het gaat om een ‘McDonnell-simulatie’.