Factcheck: nee, deze video toont geen instortende profvoetballer na coronavaccin

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleert een video van een voetballer die instort op het veld. Sommigen suggereren dat dit het gevolg zou zijn van een coronavaccin, maar dat heeft er niets mee te maken. Het gaat om beelden uit 2019, dus van voor de coronacrisis. De voetballer heeft destijds in de media verklaard dat zijn appelflauwte te wijten was aan een tekort aan zout.

Op 9 januari plaatst iemand een fragment uit een voetbalverslag op Facebook (hier gearchiveerd) zonder enig bijschrift of verdere context. We zien een speler bezwijken, daarna staat hij op, wandelt over de zijlijn en stuikt opnieuw ineen. De video duurt een halve minuut. Deze versie wordt 95 keer gedeeld en bereikt zo 7400 Facebookgebruikers.

In de commentaren onder de video worden emoticons gebruikt met spuiten. Iemand stelt ‘bijwerkingen zijn zeer zeldzaam?!’ en een ander ‘deze jongens worden allemaal gedwongen tot vaccinatie, hopelijk komt het goed met hem’. De contextloze beelden worden zo in verband gebracht met het coronavaccin.

Ook op Twitter circuleren deze beelden zonder veel context. Een post met als bijschrift ‘opgelet: opnieuw een voetballer ingestort’ wordt meer dan 110.000 keer bekeken.

We nemen een screenshot van de video en laden die op in de Russische zoekmachine Yandex. Zo komen we uit bij een video op YouTube (groen kader).

Die video heeft dezelfde lengte (29 seconden) en toont dezelfde beelden, maar in betere kwaliteit. Opmerkelijk, de uploaddatum is 23 augustus 2019 (rood kader): de beelden dateren dus van voor de coronacrisis en de vaccinatiecampgane daartegen.

Wat gebeurde hier dan wel? We kopiëren het Arabische bijschrift van de video (paars kader).

En plakken die tekst in Google Translate. De beelden zouden de Syrische voetballer Mahmoud Al-Mawas tonen die speelde voor de Qatarese ploeg Umm Salal, en zich ziek voelde in een wedstrijd tegen Al-Rayyan uit Doha op 23 augustus 2019.

We googelen de naam van de voetballer en komen uit bij zijn profiel op de voetbalsite transfermarkt.com. Aan de profielfoto (geel kader) zien we dat hij dezelfde haartooi heeft als de man in de video. We zien dat hij in 2019 effectief voor de Qatarese ploeg Umm Salal FC speelde en dat hij nog steeds actief is als voetballer (rood kader). Zijn voetbalcarrière is dus niet gestopt na dat incident.

We proberen te achterhalen wat we wél zien op de beelden. Daartoe kopiëren we zijn naam in het Arabisch (paars kader) om daarmee verder te zoeken.

We googelen zijn naam (paars kader), maar beperken ons tot zoekresultaten van 22 augustus 2019 tot 24 augustus 2019 (rood kader), de periode waarin de oorspronkelijke video online kwam. Zo komen we uit bij een artikel (geel kader) van de Syrische nieuwssite Enab Baladi.

We vertalen dit artikel met een plugin van Google Translate (rood kader). We lezen dat Al-Mawas scoorde in die bewuste match en daarna onwel werd door een gebrek aan zout (groen kader).

Dat is alleszins wat de speler zelf verklaarde na de wedstrijd aan de Arabische sportsite Kooora: ‘Ik was kortademig en voelde krampen. De technische staf liet me de wedstrijd niet uitspelen uit voorzorg. Dankzij God is alles in orde. De teamdokter verzekerde met dat een gebrek aan zout de oorzaak was van mijn appelflauwte na die zware inspanning.’ (rood kader)

In een langer matchverslag op YouTube zien we dat hij meteen na de bewuste wedstrijd ook nog een interview gaf aan een Qatarees televisiestation (vanaf 6:19). Hij was toen dus al opnieuw bij bewustzijn.

Berichten over vermeende vaccinatieschade bij voetballers doen wel vaker de ronde op sociale media. Lijsten met recent overleden sporters worden in verband gebracht met het vaccin, terwijl er in de meeste gevallen geen link werd vastgesteld. `Dat blijkt onder meer uit factchecks van Reuters en PolitiFact.

In Nederland en België circuleerde recent een lijst met liefst 91 sporters die “vaccinschade” zouden hebben opgelopen. De factcheckers van het nieuwsagentschap dpa onderzochten die lijst en kwamen tot deze conclusie: ‘Allereerst zijn zeker 32 personen op deze lijst niet overleden. Van het merendeel van de sporters op de lijst is geen vaccinatiestatus bekend. Ook is in veel gevallen de precieze doodsoorzaak niet publiekelijk bekend. Een link tussen die de vaccinatie en het incident is daarom bij een groot deel niet te bewijzen. Bij dertien personen op de lijst heeft hun dood of ziekte zeker niet te maken met coronavaccins.’

Zeer uitzonderlijk zijn er wel gevallen waarbij sporters last krijgen van een zeldzame bijwerking van het vaccin: ‘Bij vier van de 91 namen op de lijst is wel bewezen of is er een sterk vermoeden dat de klachten door het coronavaccin zijn ontstaan. Het gaat hierbij om danser Santo Giuliano, schaatser Kjeld Nuis, atleet John Stokes en wielrenner Greg Luyssen. Bij de eerste drie gaat het om myocarditis of pericarditis. Giuliano kreeg daarbij ook nog een hartaanval. Bij Luyssen zou zijn hartspier zijn aangetast; hij zegt zelf te denken dat de coronavaccinatie hiermee te maken heeft. Alle vier de sporters zijn nog in leven. Nuis herstelde volledig van zijn pericarditis. Van de andere drie is niet bekend hoe het nu met hen gaat.’

Myocarditis is een uiterst zeldzame bijwerking van coronavaccins. Volgens cijfers van het Europees Geneesmiddelenagentschap waren er eind mei 2021 176 gevallen van myocarditis gerapporteerd na vaccinatie op een totaal van 221 miljoen gezette vaccindossisen. Volgens cardiologen is ‘het risico op myocarditis na vaccinatie veel kleiner dan de risico’s op hartproblemen gelinkt aan een infectie met covid-19′.