Factcheck: nee, deze video toont geen gedetineerden die uit de Syrische Sednayagevangenis worden bevrijd

Op sociale media circuleert een video van twee jongemannen. Volgens de verspreiders van de video tonen de beelden gedetineerden die door Syrische rebellen uit de beruchte Sednayagevangenis worden bevrijd. Dat klopt niet. De video werd al voor de bevrijding van die gevangenis gedeeld. Op de video zijn twee jongemannen met een mentale beperking te zien die niets met de gevangenis te maken hebben.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleert een video van waarin enkele jongemannen verweesd voor zich uitstaren en in de richting van de camera roepen. Volgens de verspreiders van de video tonende beelden twee gevangenen die door Syrische rebellen werden bevrijd uit de Sednayagevangenis nabij de Syrische hoofdstad Damascus.

Op de video is een Arabisch opschrift geplaatst met twee wenende emoji’s erbij. De tekst stelt: ‘O God, wat doe je ze aan.’

De beelden werden gedeeld op X (hier en hier), Tiktok, Instagram en Facebook.

Een van de posts van de video op X werd al 16.000 keer bekeken. Niet iedereen gelooft echter dat de beelden echte gevangen tonen. ‘Echt slechte acteerprestaties, zoals de set-up in de video’s over Gaza… Mensen zien er heel gezond, niet uitgemergeld, met gezonde tanden… uit’, schrijft iemand bijvoorbeeld op X. Volgens iemand anders zou de video al gedeeld zijn door een Turks Instagramaccount een week voor de gevangenis werd bevrijd.

Op 8 december viel het Syrische regime van de familie Al-Assad. Tal van Syriërs trokken naar de Sednayagevangenis op zoek naar vermiste vrienden en familieleden. Jarenlang werden er tal van Syriërs vastgehouden en gemarteld. Dat lezen we bij persagentschap Reuters.

In het verleden werd al heel wat desinformatie verspreid over de Sednayagevangenis. Zo factcheckte Knack al een andere video die gevangenen zou tonen. Over een ander beeld oordeelde de Duitse nieuwssite DW dat het met artificiële intelligentie (AI) zou zijn gegenereerd. 

Tonen deze beelden twee gevangenen van de Sednayagevangenis?

Waar komen de beelden vandaan?

We nemen een aantal schermafbeeldingen van de video en geven ze in bij Google Lens. Zo proberen we de originele post van de video te achterhalen. We komen terecht bij een Instagrampost die reeds op 2 december werd geplaatst. De gevangenis werd pas bevrijd op 9 december 2024, lezen we bij Reuters. De beelden kunnen dus onmogelijk na de bevrijding zijn genomen.

Waar en wanneer werden de beelden dan wel genomen? We zoeken verder en komen bij een TikTok-video terecht die de twee jongemannen toont die ook op de virale beelden te zien zijn. De video werd al op 23 januari van dit jaar online geplaatst. 

Het TikTokaccount dat die tweede video online plaatste, blijkt nog heel veel andere video’s met dezelfde jongemannen en nog twee anderen online te hebben geplaatst. De jongens leven in erbarmelijke omstandigheden, maar de ruimte lijkt niet op een gevangenis. Het account heeft als naam ‘Vier gehandicapte broers, het tweede account’. 

Wanneer we de naam van dat account googelen komen we bij een artikel van de Turkse factcheckorganisatie Teyit terecht. In het artikel worden de beelden die in de Sednayagevangenis zouden zijn genomen ook teruggeleid naar het TikTokaccount ‘Vier gehandicapte broers’.

De factcheckers van Teyit vonden een verklaring terug van de beheerders van het account dat op een ander TikTokaccount werd gepubliceerd. 

In de verklaring staat dat de mensen in de video geen connectie hebben met de Sednayagevangenis en in een huis worden vastgehouden omdat ze geestesziek zijn en van thuis kunnen weglopen. De broers zouden in Syrië leven.