Factcheck: nee, deze video toont geen enscenering van een schietpartij in Oekraïne

Online circuleert een video van wat een enscenering van een schietpartij in Oekraïne zou zijn. Dat klopt niet. De video werd gefilmd tijdens een anti-oorlogsprotest op 9 mei in de IJslandse hoofdstad Reykjavik.   

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Tussen 12 en 14 mei wordt in verschillende Nederlandstalige Telegramgroepen een video gedeeld waarin we een groep mensen zien, gekleed in witte kledij met rode vlekken (hier, hier en hier gearchiveerd). De video is afkomstig van een Duits Telegramkanaal en heeft een Duits bijschrift (hier gearchiveerd). Dat klinkt als volgt: ‘Zo wordt de schietpartij in Oekraïne voorbereid. Het is geen fake, het is een feit. Moet je huilen voor de camera?’. Het bijschrift stelt dus dat we de voorbereidingen voor een geënsceneerde schietpartij in Oekraïne zien. 

De video circuleert ook op Facebook (hier en hier).

We bekijken de video opnieuw en zien twee opvallende elementen. Op de achtergrond zien we enkele keren een groot grijs gebouw dat lijkt op een kerk (rood kader, 0:01, 0:13, 0:21). 

Een vrouw houdt een bebloede pop vast (0:06). 

Verder hebben we geen aanwijzingen waar en wanneer de video werd opgenomen.

Wat zien we in de video en waar werd die opgenomen? 

We nemen enkele screenshots van de video en voegen die in op Google Afbeeldingen. Zo komen we terecht op verschillende posts van de video op YouTube (hier en hier) met Russisch onderschrift. De meeste versies die we terugvinden dateren van 10 mei. We kopiëren de Russische titel van een van de video’s, die zoveel betekent als ‘”Moet je huilen voor de camera?” Zo worden de favoriete Oekraïense acties in Europa voorbereid.’ 
We googelen de Russische titel van de video. Tussen de zoekresultaten zien we een afbeelding van een rij mensen met rode handdrukken op hun witte kledij. Achter hen zien we een Oekraïense vlag en een spandoek, waarop de letters geblurd zijn.

We nemen een screenshot van die foto en geven ook dat op Google Afbeeldingen in. Zo komen we terecht op een artikel en reportage op de website van de IJslandse openbare omroep RÚV. We vertalen het artikel via Google Translate en lezen dat er op 9 mei, op de Dag van de Overwinning, voor de Russische ambassade in Reykjavik een anti-oorlogsprotest plaatsvond. 9 mei is de dag waarop Rusland en andere voormalige Sovjetstaten de overwinning op nazi-Duitsland vieren. 
De Russische ambassade bevindt zich in de straat Túngana. Als we ‘Russian embassy Reykjavik’ ingeven op Google Maps en Google Streetview aanklikken, zien we dat aan de overkant van de ambassade zich de Landakotskirkja bevindt. Die kerk is dezelfde als degene die we zien in de Telegramvideo.

De kerk zien we ook de in de reportage van RÚV (rood kader, 1:36). 

In de reportage zien we ook de dame met de pop (1:41).

De IJslandse nieuwswebsite Iceland Monitor maakte eveneens melding van het protest. Ook in hun artikel zien we foto’s van de vrouw met de pop. We kunnen dus concluderen dat de Telegramvideo gemaakt werd tijdens het protest van 9 mei in Reykjavik.