Factcheck: nee, deze trucks rijden niet naar een biomassacentrale

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Een foto van trucks die grote wolken met zwarte rook de lucht in blazen en die geladen zijn met boomstammen wordt veelvuldig gedeeld op sociale media. Volgens het commentaar bij de foto zijn ze ‘onderweg naar een biomassacentrale’. Dat is onjuist, de trucks nemen deel aan een race in Canada. Dat er bomen worden gekapt om energie op te wekken klopt, maar daar heeft deze foto niets mee te maken.

Op 6 juni plaatst een fanpagina van de Nederlandse partij Forum voor Democratie een foto online met als bijschrift ‘Die zijn onderweg naar een biomassacentrale. Zodat de links-radicale partijen als D66 en GL (GroenLinks, nvdr.) hun beloofde klimaatdoelstellingen kunnen behalen.’

We zien trucks die volgeladen zijn met boomstammen en die veel zwarte rook de lucht in blazen. Een bronvermelding ontbreekt bij de foto. Het bericht wordt 51 keer gedeeld, waardoor 5800 mensen het op hun tijdlijn zien passeren. Maar de foto en de interpretatie ervan zijn veel wijder verspreid, zo blijkt.

De afbeelding circuleert ook in verschillende posts op Facebook en op Twitter. Telkens wordt de foto gelinkt aan biomassacentrales. Tienduizenden socialemediagebruikers zagen de foto al passeren in die context.

Biomassa is plantaardig materiaal of dierlijk afval dat gebruikt wordt als brandstof. In biomassacentrales wordt door de verbranding daarvan energie opgewekt.

We zoeken antwoorden op de volgende vragen. 1) Zijn deze trucks op weg naar een biomassacentrale? 2) Worden er bomen gekapt voor verbranding in biomassacentrales?

1) Zijn deze trucks op weg naar een biomassacentrale?

We zoeken de originele context van de foto. We laden de foto op bij de zoekmachine TinEye, die goed geschikt is om de oudste online versie van een beeld te achterhalen.

De foto blijkt al zeker sinds 17 februari 2016 op het internet te circuleren. De oudste versie die TinEye kan achterhalen, vinden we op een Spaanse site met allerlei bizarre foto’s. Die geeft evenwel geen context bij het beeld. We laden de foto ook op in de Russische zoekmachine Yandex.

We vinden dezelfde foto, maar in latere versies en ook zonder context. We zien veel gelijkaardige beelden van zwaargeladen trucks die veel rook uitstoten. Er wordt daarbij vaak verwezen naar drag racing, een tak in de motorsport waarbij gemotoriseerde voertuigen racen over een korte rechte afstand. De bedoeling is om zo snel mogelijk vanuit stilstand op te trekken.

Op YouTube vinden we veel video’s waarin drag racing wordt beoefend met grote trucks, die soms ook geladen zijn. Vaak gaat het over wedstrijden in Canada. We stuiten zo ook op deze video met als titel ‘Tremblay vs Murphy 2019 challenge 255’.

Tremblay vs Murphy 2019 challenge 255Truck Mania Québec Channelhttps://www.youtube.com/channel/UCokJhHqutLDJj4ju3CgHmgwvideo1132001.0YouTubehttps://www.youtube.com/360480https://i.ytimg.com/vi/ypu8UGA9ocg/hqdefault.jpg

We vergelijken de trucks in deze video met de foto. De zwarte trucks hebben dezelfde uitlaatpijpen (blauwe kaders), tweemaal het nummer 11 onder de voorruit (gele kaders) en een identiek detail onderaan (rode kaders). Sommige details verschillen echter. De video dateert uit 2019 en de onderzochte foto is uit 2016 of ouder. Het kan dus zijn dat er in de tussentijd aanpassingen aan de carrosserie van de truck zijn gedaan.

Ook de blauwe truck op de foto en in de video blijkt dezelfde. De 11 lampen (gele kaders), een boegbeeldje (rode kaders) en de glimmende bumper (blauwe kaders) komen overeen.

De video is van veel betere kwaliteit dan de oude foto. Zo kunnen we ook de nummerplaat van de blauwe truck lezen: PTO 870. Wanneer we daarmee in Facebook zoeken naar afbeeldingen vinden we nog foto’s waarin die truck meedoet aan drag races.

We weten nu zeker dat deze trucks deelnamen aan dragraces. Maar zien we ook effectief een drag race op de foto? Om dit te bewijzen proberen we de locatie te achterhalen.

Volgens de titel van de video op YouTube zou de bestuurder van de zwarte truck Tremblay heten. We vinden nog video’s met die truck en de volledige naam van de bestuurder zou Michel Tremblay zijn, blijkt uit titels van andere video’s. Als we zoeken naar die naam in YouTube met het Frans voor vrachtwagenchauffeur komen we uit bij een video uit 2014 die een race laat zien op het evenement Super Party Camioneurs.

Wanneer we de naam van dat evenement googelen komen we uit bij een verslag van dat festival in 2018 met foto’s op de site autoaubaine.com. We vergelijken een foto in het verslag (rechts) met de onderzochte foto (links).

Een uitkijkpost (gele kaders), een nadarafsluiting (blauwe kaders) en betonblokken met onkruid ervoor (rode kaders) komen overeen.

Het festival Super Party Camioneurs vindt jaarlijks plaats in het Canadese dorp Ferme-Neuve, in de regio Quebec. Op de site van de gemeente vinden we een ongedateerde luchtfoto van het evenement (rechts). We vergelijken die met twee foto’s in het artikel uit 2018.

We zien de uitkijkpost (gele kaders). De finishlijn (rood kader) zien we niet op de luchtfoto, maar omdat drag races standaard op een recht parcours worden gereden, bevindt die zich wellicht even verderop, net buiten de luchtfoto (het rode vraagteken).

We bekijken Ferme-Neuve met satellietbeelden op Google Maps. We zien dat de wegen (rode lijnen) en de waterloop in de achtergrond (blauwe lijnen) overeenkomen met het luchtbeeld van de drag race op de site van de Canadese gemeente. We kijken dus naar hetzelfde gebied. We onderzoeken dit om te zien waar de trucks zich juist bevonden en of ze mogelijks ‘op weg zijn naar een biomassacentrale’.

Op die satellietbeelden zien we opnieuw de uitkijkpost (gele kaders) en zien we nu ook de finishlijn (rode kaders), die op het luchtbeeld buiten beeld viel.

Wanneer we met Google Streetview zo dicht mogelijk bij deze locatie trachten te komen, levert dat geen verdere aanwijzingen op. We zien in de verte wel de finishlijn (rode kaders), maar dichterbij raken we niet. Google Streetview toont alleen beelden van publieke wegen, en niet van het racecircuit. We zien ook duidelijk dat het circuit met hekkens is afgesloten.

Uit ons online onderzoek blijkt dus dat de foto is genomen op een afgesloten racecircuit in het Canadese Ferme-Neuve. Vermits de foto is genomen tijdens een race die niet plaatsvond op de openbare weg, is het onmogelijk dat deze trucks op weg zijn om de boomstammen af te leveren aan een biomassacentrale. De opmerkelijke rookontwikkeling heeft te maken met de aard van de race.

Op de Facebookpagina van Super Party Camioneurs vinden we een foto uit 2015 waarop de truck met nummerplaat PTO 870 racet met een lading boomstammen. De originele foto konden we niet terugvinden. Mogelijk werd die genomen tijdens een andere editie en is de originele foto niet meer online beschikbaar.

2) Worden er bomen gekapt voor verbranding in biomassacentrales?

De onderzochte foto heeft dus niets te maken met biomassa. Maar worden er eigenlijk bomen gekapt als brandstof voor biomassacentrales?

Bijna 60% van de hernieuwbare energie in de Europese Unie komt voort uit biomassa, dat is dus meer dan zon- en windenergie samen. Hout uit bossen is de belangrijkste vorm van biomassa die gebruikt wordt om energie op te wekken, stelt The Guardian. Volgens Eurostat werd 23% van de bomen die in de Europese Unie werden gekapt in 2019 gebruikt om energie op te wekken. In 2000 was dat nog 17%.

Volgens het recente rapport ‘The use of woody biomass for energy production in the EU‘ is 37% van het hout gebruikt om energie op te wekken ‘primair’, wat wil zeggen dat het gaat over stamhout, boomtoppen en takken die ‘geoogst zijn uit bossen’. 49% van het hout voor energieopwekking zijn ‘bijproducten van de bosbouwinsdustrie’ of hout dat eerder al een andere functie had. De overige 14% is niet geclassificeerd. Daarvan wordt gedacht dat de kans groot is dat het óók gaat om primair hout: gekapte bomen dus.

Een team van onderzoeksjournalisten kon eind 2020 via satellietbeelden bewijzen dat in Estland bomen werden gekapt in beschermd natuurgebied om in Europese biomassacentrales op te stoken. Zij publiceerden hun bevindingen onder andere in The Guardian, De Groene Amsterdammer en Die Zeit. Ook in Roemenië wordt aan (illegale) houtkap gedaan voor bomen als brandstof voor biomassacentrales, zo wist MO* te achterhalen.

Hoewel de onderzochte foto niets te maken heeft met biomassa, worden bomen dus wel degelijk gekapt om als brandstof voor biomassacentrales te worden gebruikt.