Factcheck: nee, deze scooters werden niet afgedankt vanwege een versleten batterij

Op sociale media doet een filmpje de ronde waarin een ‘scooterkerkhof’ te zien is. Volgens de bijschriften zou het gaan om elektrische scooters die zijn afgedankt omdat hun batterij defect is en het te duur is om ze te vervangen. Dat klopt niet: het gaat om elektrische deelscooters in China, die van de weg zijn gehaald omdat er een overaanbod is op de Chinese markt.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 29 november deelt een vrouw onderstaande post op Facebook. Het filmpje toont een grote open ruimte met lange rijen e-scooters die er waarschijnlijk  al een hele tijd staan – ze zijn deels door onkruid overwoekerd. Volgens het bijschrift zouden de batterijen van de elektrische scooters het einde van hun levensduur hebben bereikt en zouden de scooters zijn afgedankt omdat het te duur is om de batterij te vervangen. 

Het filmpje wordt ook op Twitter gedeeld, met soortgelijke claims. Voor nogal wat socialemediagebruikers illustreert deze video dat elektrische voertuigen helemaal niet zo milieuvriendelijk zijn. 

Deeleconomie 

Zowel de foto als de claim doen sterk denken aan een bericht dat Knack eerder al onderzocht in een factcheck. In dat geval ging het om een foto die een autokerkhof in de buurt van Parijs zou tonen. Op die foto waren, volgens socialemediagebruikers, elektrische auto’s te zien die waren afgedankt omdat het vervangen van de batterij te prijzig zou uitvallen. Dat bleek niet te kloppen: de foto was in China gemaakt en de auto’s waren afkomstig van een Chinese autodeelfirma, die de auto’s uit roulatie had genomen omdat er te weinig vraag naar was.

In een Engelstalig artikel dat we toen tegenkwamen tijdens onze research, wordt uitgelegd dat de Chinese deeleconomie de voorbije jaren met het ene na het andere faillissement kampt, omdat er een enorm overaanbod is. Dat fenomeen heeft zich, behalve bij de autodeelplatformen, eerder al gemanifesteerd bij de aanbieders van deelfietsen.

Wat is het verhaal achter de gedumpte scooters uit de Facebookpost?

Het filmpje is afkomstig van het TikTok-account ‘@smartsetting‘, dat het op 7 november op de video-app plaatste, met niets meer dan ‘Incredible #nowlookatthis’ als bijschrift.

De video biedt weinig visuele herkenningspunten. Rond het scooterkerkhof zien we alleen een grijze loods en enkele andere, onopvallende gebouwen. Op de zijkant van de scooters menen we Chinese tekens te herkennen. 

We maken een paar screenshots van de video en doen een reverse image search, maar die leert ons alleen dat het filmpje behalve op Facebook en Twitter ook op YouTube circuleert. 

We gaan dan via Google op zoek naar informatie, met de zoektermen ‘electric scooter graveyard China’. Zo komen we terecht bij verschillende artikels en filmpjes over de razendsnelle expansie van de deelfietsenindustrie in China en de vele fietskerkhoven die een gevolg zijn van het overaanbod op de Chinese markt.

Quota

Op een Twitter-pagina van de BBC vinden we een filmpje van een correspondent van de Britse openbare omroep over de Chinese fietskerkhoven: er zouden op verschillende plaatsen in China soortgelijke kerkhoven te vinden zijn waar nauwelijks gebruikte fietsen zijn gedumpt. Als gevolg van het overaanbod op de markt voor deelfietsen zouden de tweewielers voor heel wat overlast zorgen in de Chinese steden. Om die reden zou de Chinese overheid quota hebben opgelegd, waardoor een groot overschot aan fietsen op stortplaatsen is terechtgekomen.

We weten nu dat Chinese deelauto’s en Chinese deelfietsen op grote stortplaatsen terechtkomen. Gebeurt hetzelfde met deelscooters?

We tikken de zoektermen ‘electric scooter China’ in op TikTok en komen zo terecht bij een video van @evstevepan. In dat filmpje zien we hetzelfde type scooter als in de TikTokvideo over het scooterkerkhof. Ook het logo lijkt overeen te komen.

Het blijkt te gaan om de elektrische scooters van Meituan, een Chinees bedrijf dat allerlei diensten aanbiedt via een app. Via Google vinden we Chinese artikels terug waarin wordt uitgelegd dat stadsbesturen bepalen hoeveel deelfietsen en -scooters er in een stad mogen worden aangeboden per deelfirma. Ook de quota voor Meituan worden daarbij expliciet vermeld. Dat elektrische scooters en fietsen, ook die van Meituan, op stortplaatsen terecht komen, is dus een gevolg van beslissingen van Chinese overheden, en heeft niets te maken met defecte batterijen die niet vervangen kunnen worden.

Ook de factcheckers van dpa en Snopes onderzochten deze claim. Ook zij kwamen tot de conclusie dat de scooters die we op de foto zien, niet werden gedumpt vanwege een kapotte of te dure batterij.