Factcheck: nee, deze runderen stierven niet na vaccinatie, maar door virusziekte nodulaire dermatose

Op sociale media doet een video met kadavers van koeien de ronde. De dode dieren worden in verband gebracht met vaccinatie. Volgens journalisten die ter plaatste waren, zijn de runderen echter gestorven door een ziekte veroorzaakt door een virus.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 5 september post een anonieme account een video op Twitter (hier gearchiveerd). We zien een hoop kadavers van runderen. Het bijschrift luidt: ‘Dit is de staat Gujarat in India waar tienduizenden runderen plotseling stierven nadat ze een vaccin hadden gekregen. Dit is wereldwijd aan de gang…’. De video werd meer dan 200 keer gedeeld en 4.600 keer bekeken.

In reacties op de video lezen we dat ‘hongersnoden planmatig worden gecreëerd’. Volgens sommigen zou een elite opzettelijk een voedselschaarste creëren. Deze video past in dat discours. Anderen vragen zich af of ‘Bill Gates in de buurt is?’ en brengen de beelden in verband met vaccinaties.

Dezelfde video (hier gearchiveerd) werd ook gedeeld door een Engelstalig account. Die versie werd al meer dan 77.000 keer bekeken. Het bijschrift is gelijkaardig aan de Nederlandse versie en stelt expliciet dat ‘zij wereldwijd vee vernietigen’.

Wat tonen deze beelden?

We googelen met de zoektermen ‘Gujarat stervende koeien’. Zo komen we uit bij een artikel van The Shillong Times, een lokale krant uit het noordoosten van India, met als titel ‘Meer dan 1200 runderen sterven als gevolg van Lumpy Skin Disease in Gujarat’.

Het artikel bevat geen video, maar wel screenshots. Als we één van de screenshots uit het artikel (rechts) vergelijken met de Twittervideo (0’26”, links), dan blijken details overeen te komen. Het artikel lijkt dus te gaan over dezelfde beelden. 

Volgens de minister van Landbouw van de Indiase deelstaat Gujarat waren er op 31 juli al minstens 1240 runderen gestorven door Lumpy Skin Disease of nodulaire dermatose, een dodelijke virusziekte waar runderen zeer vatbaar voor zijn. Volgens de oppositie ligt het dodental 25 of 30 keer hoger, lezen we in het artikel.

Op Facebook vinden we een langere versie van dezelfde video. Daarin zien we dat kadavers worden aangevoerd met een tractor. Het is dus niet zo dat deze runderen op deze plek ‘plotseling’ stierven, zoals wordt beweerd op Twitter. Ook het artikel in The Shillong Times spreekt over het dumpen van kadavers ‘in de buitenwijken van steden en dorpen’.

In het artikel komt ook de burgemeester van Bhuj, Ghanshyam Thacker, aan bod: ‘Aanvankelijk konden we niet vaststellen hoe snel de ziekte zich verspreidt of hoeveel runderen het leven hebben gelaten, maar aangezien er een groot aantal sterfgevallen onder runderen wordt gemeld, heeft de gemeente diepe kuilen gegraven en twee ton zout gekocht om de kadavers te helpen verwijderen.’

We zoeken op YouTube naar video’s over ‘vee’ en de gemeente ‘Bhuj’.

Zo komen we uit bij een een reportage van een lokale tv-zender.

Deze reportage is opgenomen op dezelfde plek, dat blijkt als we visuele elementen vergelijken in de Twittervideo (0’26”, links) en de reportage (0’29”, rechts).

We laten de video vertalen door journalist Archit Mehta. Volgens de reporter ter plaatse zien we een vuilnisbelt net buiten Bhuj: ‘We zien niet één of twee kadavers van koeien, maar een hele hoop. Je ziet het dodental veroorzaakt door de Lumpy Skin Disease.’

De Twittervideo werd oorspronkelijk op 30 juli 2022 door de Indiase journalist Kaushik Kanthecha op Twitter geplaatst. ‘Ik was ter plaatse en filmde deze beelden,’ laat hij weten aan Knack.

Kanthecha: ‘Dit is niet veroorzaakt door vaccinatie. Die bewering is fout. Het vee is gestorven door Lumpy Skin Disease. Dit virus verspreidde zich in het district Kutch (een district in Gujarat, nvdr.), waardoor veel vee is getroffen en gestorven.’

In de Indiase media werd hierover breed bericht. Volgens The Free Press Journal heeft de ziekte in vier maanden tijd een dodentol geëist van meer dan 1.800 stuks vee en bijna 70.000 koeien getroffen in 22 van de 33 districten van Gujarat. 

De deelstaatregering is als reactie daarop een vaccinatiecampagne gestart. ‘Die startte in mei 2022,’ zegt Kanthecha. Onze research levert geen aanwijzingen noch bewijs dat het vaccin vooraf iets vandoen zou hebben met dode dieren nadien, zoals het anonieme Twitter-account suggereert. Tot het bewijs van tegendeel is dit een verzinsel die vaccins in een slecht daglicht wil stellen en verbinden aan een samenzweringstheorie.