Factcheck: nee, deze pantservoertuigen werden niet ingezet tegen het boerenprotest in Nederland

Een virale video van pantservoertuigen op een autosnelweg wekte bij veel mensen het vermoeden dat die voertuigen werden ingezet tegen het boerenprotest in Nederland. Dat klopt niet. De pantservoertuigen namen deel aan een oefening en werden tot op heden niet gebruikt tegen protesterende boeren.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een korte video op Facebook (hier gearchiveerd) zien we drie pantservoertuigen rijden op een autosnelweg. Volgens het bijschrift werden de beelden ‘zojuist’ opgenomen ‘onderweg naar Den Haag op de A13’. De beelden werden opgeladen op 21 juni om 18u32. Meer context ontbreekt. De video werd 395 keer gedeeld en meer dan 30.000 keer bekeken.  

In de commentaren onder de video wordt afkeurend gereageerd, met opmerkingen als ‘militairen inzetten tegen de eigen bevolking, hoe schaamteloos kun je zijn!’ en ‘stelletje lafaards’.

Velen brengen de beelden in verband met de boerenprotesten in Nederland: ‘voor de boeren’ en ‘tegen de boeren, Rutte (de Nederlandse minister-president nvdr.) krijgt het benauwd’. Nederlandse boeren protesteren al sinds 2019 tegen verstrengde stikstofregels. De voorbije maanden laaide het protest hoog op, met onder meer boeren die wegen afzetten. 

De beelden circuleren ook in Duitsland op Facebook met als bijschrift ‘De protesten van de boeren komen tot een hoogtepunt, waarbij in sommige delen van Nederland burgeroorlogachtige toestanden heersen. […] Nu zullen tanks worden ingezet om de protesten met geweld neer te slaan.’

Werden deze pantservoertuigen inderdaad ingezet ter onderdrukking van het boerenprotest?

Erkende factcheckers van het persbureau AFP onderzochten de beelden. De plaatsbepaling van de video blijkt te kloppen: de beelden werden inderdaad opgenomen aan een tankstation op de A13 richting Den Haag. Visuele elementen uit de video komen overeen met onderstaande locatie in Google Streetview.  

In de video (0:03) lezen we ‘Koninklijke Marechaussee’ op een van de voertuigen. Dat is een deel van de Nederlandse krijgsmacht dat politietaken uitvoert.

Het blijkt te gaan om een YPR-pantserrupsvoertuig dat, volgens de site van het Nederlandse ministerie van Defensie, ‘speciaal is aangepast voor politietaken en crowd and riot control’. 

Het lijkt dus plausibel dat deze voertuigen worden ingezet in het kader van protesten, maar was dat hier ook daadwerkelijk het geval?

Nee, zo blijkt. Op 21 juni, de dag dat de beelden op Facebook online kwamen, liet het officiële Twitteraccount van de Koninklijke Marechaussee weten dat ‘er vandaag YPR-pantserrupsvoertuigen van de Marechaussee op de openbare weg rijden. Dit betreft een oefening. De YPR’s vertrekken vanaf Wassenaar en doen onder andere Leiden, Leidschendam, Maasdijk, Rotterdam The Hague Airport, Bergschenhoek en Alphen aan de Rijn aan’. Het tankstation in de Facebookvideo bevindt zich in dit gebied.

We vinden geen bewijs dat deze pantservoertuigen zijn ingezet tegen het boerenprotest. Die dagen waren er voor zover we konden achterhalen ook geen rellen. Op 1 juli 2022 liet de Nederlandse minister van Defensie Kajsa Ollongren in het Algemeen Dagblad wel optekenen dat ‘als het nodig is Defensie bijspringt’. Toen zouden wel pantservoertuigen van de Marechaussee uit voorzorg naar de luchthaven van Schiphol gebracht zijn. 

Het Franse persagentschap AFP sprak met Koninklijke Marechaussee-woordvoerder Mike Hofman. Hij vertelde dat er ‘tijdens de boerenprotesten nooit YPR’s werden gebruikt’. Eendaagse oefeningen, zoals we zagen in de video, worden vier keer per jaar gehouden om de rijvaardigheid op peil te houden. Volgens de Marechaussee werden de YPT-voertuigen voor het laatst daadwerkelijk ingezet bij de Nuclear Security Summit in Den Haag in 2014. Hofman: ‘Deze voertuigen zie je zelden op de openbare weg. We wilden niet dat het publiek zich zorgen zou maken en daarom kondigden we die oefening aan op sociale media.’