Op sociale media circuleert een grafiek die het aantal burgerdoden per luchtaanval in verschillende conflicten vergelijkt. Daarbij zou het aantal slachtoffers van de oorlog die Israël voert in de Gazastrook opvallend lager liggen dan bij de Syrische burgeroorlog. Maar de grafiek is misleidend. De Israëlische data nemen ook luchtaanvallen die geen slachtoffers maken mee in de berekening. Dat is voor de andere conflicten niet het geval.
Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.
Op sociale media circuleert een grafiek over de oorlog die Israël voert in de Palestijnse Gazastrook met als titel: ‘Burgerdoden per luchtaanval in conflicten tijdens de 21ste eeuw’.Bij Gaza zien we het cijfer 0,8 staan. Dat is lager dan het globale gemiddelde en veel lager dan de cijfers voor luchtaanvallen op Syrische steden als Aleppo en Raqqa en het Irakese Mosul.
Volgens socialemediagebruikers zou de grafiek bewijzen dat de oorlog die Israël in Gaza voert relatief ‘humaan’ is en Israël alles doet om burgerslachtoffers te voorkomen. ‘De militaire actie is langdurig, juist om onnodige burgerslachtoffers te voorkomen’, schrijft een Nederlandstalige socialemediagebruiker op X. ‘De feiten doen ertoe. In plaats van te oordelen op basis van emoties, moeten we vragen: wat gebeurt er echt?’
De grafiek werd in het verleden ook al gedeeld door Engelstalige socialemedia-accounts. ‘De ratio van burgerdoden per luchtaanval in Gaza is nog steeds erg laag’, schrijft iemand bijvoorbeeld. Naast X circuleert de afbeelding op Reddit, LinkedIn en het Russische sociale medium Otvet.mail.ru.
Maar bewijst de grafiek inderdaad dat Israëlische bommen minder slachtoffers maken?
Waar komen de data vandaan?
We geven de grafiek in op Google Lens. Zo komen we terecht bij de website van de ngo Action on Armed Violence (AOAV), de organisatie die naast het Israëlische leger als bron voor de grafiek wordt vermeld. Op die website werd een artikel gepost met als titel: ‘X-analist Eli Kowaz beweert op basis van een grotendeels incorrecte interpretatie van AOAV-datatrends dat het Israëlisch leger (IDF) voor een lage slachtofferratio in Gaza zorgt’.
Het AOAV is een in Londen gevestigde ngo die burgerslachtoffers in oorlogen monitort en onderzoekt om zo oorlogsgeweld tegen burgers in kaart te brengen. ‘Het AOAV beweert nergens alle incidenten of alle slachtoffers te monitoren’, lezen we op de website. De informatie waar de grafiek op gebaseerd is, zou volgens het AOAV komen uit een rapport over burgerdoden in 2023 in Gaza. Maar in dat rapport vinden we het cijfer 0,8 niet terug. Het rapport werd gepubliceerd op 7 november 2023, een maand na de aanval van Hamas en het begin van Israëls oorlog in Gaza.
Op 11 december 2023 postte Eli Kowaz, een Israëlische twitteraar en politiek commentator, op X een interpretatie van de cijfers uit het rapport. Die post werd gedeeld door Eylon Levy, een voormalig woordvoerder van de Israëlische regering. Nadat het AOAV de twee Israëli’s op hun fouten had gewezen, heeft Kowaz zijn post verwijderd. De post van Levy staat nog altijd online.
blockquote class=”twitter-tweet”>Since Hamas launched this war, the Israeli Air Force has struck 22,000+ targets in the Gaza Strip. Even based on Hamas numbers passing off terrorists as civilians, that’s less than 0.8 civilian deaths per airstrike.
That’s what world-leading precision looks like. https://t.co/CdaL3siWKh
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Volgens het AOAV slaat 0,8 op het aantal slachtoffers per luchtaanval. Maar hun cijfers stellen dat de bombardementen in 2023 10,1 slachtoffers per aanval maakten in plaats van de 0,8 die circuleert. Dat is ver boven het globale gemiddelde. Bovendien gaat de vergelijking met de aanvallen in Syrië niet op. ‘Ze verdedigen hun berekening door het aantal gedode burgers te delen door het aantal bommen dat het Israëlische leger heeft laten vallen. Dit is niet de methodologie die het AOAV heeft gebruikt om de ratio’s te bepalen voor Syrië of Irak’, stelt het AOAV.
Het persagentschap Reuters controleerde de bewering in januari 2024 toen die ook opnieuw begon te circuleren. Reuters noemt de vergelijking misleidend, aangezien voor het cijfer 0,8 ook aanvallen zijn meegenomen die geen slachtoffers maakten. Het AOAV verklaarde aan Reuters dat de interpretatie bewust fout was.
Conclusie
– Op sociale media circuleert een grafiek die het aantal burgerdoden per luchtaanval in verschillende conflicten vergelijkt. Daarbij zou het aantal slachtoffers van de oorlog die Israël voert in de Gazastrook opvallend lager liggen dan bij de Syrische burgeroorlog.
– Maar de grafiek is misleidend. De Israëlische data nemen ook luchtaanvallen die geen slachtoffers maakten mee in de berekening. Dat is voor de andere conflicten niet het geval.
– Daarom beoordelen we de grafiek en de beweringen die erbij gemaakt worden als eerder onwaar.
Bronnen
De links naar de gebruikte bronnen zijn terug te vinden in de tekst.
Alle bronnen werden laatst geraadpleegd op 16 mei 2025.
