Factcheck: Nee, deze foto van drukte bij synagoge is niet gemaakt op 26 juli

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op Facebook verschijnt een foto die zou gemaakt zijn op 26 juli en zou bewijzen dat de Joodse gemeenschap de op dat moment in Antwerpen net verstrengde coronaregels niet zou naleven. De foto circuleerde echter al voor die datum op het internet.

Op 26 juli verschijnt onderstaand bericht op Facebook. Het wordt 797 keer gedeeld en bereikt op die manier 152.700 Facebookgebruikers.

Op de foto zien we de synagoge van de Pshevorsk-gemeenschap in de Mercatorstraat in Antwerpen. De auteur van het Facebookbericht beweert dat deze foto zou gemaakt zijn in de ochtend van 26 juli, en insinueert dat leden van de Joodse gemeenschap de coronaregels niet zouden respecteren.

Nadat het aantal coronabesmettingen in Antwerpen fors was gestegen, had burgemeester Bart De Wever de coronamaatregelen voor zijn stad verstrengd, met ingang van 25 juli 2020, met ondermeer een verplichting om op meer plaatsen mondmaskers te dragen en een verbod op samenscholingen van meer dan 10 personen.

Dat de foto op 26 juli zou gemaakt zijn klopt echter niet want hetzelfde beeld dook twee dagen eerder al op Twitter op.

Nogal wat mensen die reageren, zowel op het Facebook- als op het Twitterbericht, zeggen dat het om een oude foto zou gaan, zonder te preciseren wanneer het beeld dan precies gemaakt zou zijn. Een bericht naar de auteur van de tweet, waarin we hem vragen naar de herkomst van de foto, blijft onbeantwoord.

Politie-interventie

Een Google-zoekopdracht brengt ons bij een artikel dat op 7 april in van Gazet van Antwerpen verscheen. Volgens dat artikel voerde de Antwerpse politie op 7 april in de namiddag een controle uit rond en in de synagoge in de Mercatorstraat. Dat gebeurde nadat getuigen melding hadden gemaakt van een samenscholing. Bij die controle werd echter niemand aangetroffen.

‘Bij de politiezone Antwerpen kwam dinsdagmiddag een melding binnen dat een grote groep orthodoxe joden zich verzameld had aan en in de synagoge van de Pshevorsk-gemeenschap in de Mercatorstraat. Twee patrouilles en twee bemiddelingsteams van de politie gingen ter plaatse. Volgens onze informatie was op camerabeelden te zien dat er wel degelijk een groep mensen aan de synagoge van de ultraorthodoxe gemeenschap was samengekomen. Ze zouden een spontaan gebed gehouden hebben voor een ‘rebbe’, een religieuze leider’, zo lezen we in het artikel in Gazet van Antwerpen.

Sven Lommaert, diensthoofd communicatie bij Politiezone Antwerpen, bevestigt dat die interventie op 7 april heeft plaatsgevonden en dat niemand in of bij de synagoge werd aangetroffen. Over de bewuste camerabeelden, waarop een samenscholing zou te zien zijn, geeft Lommaert geen details: ‘Die zijn niet in het bezit van de politie en kan ik dus helaas niet opvragen, maar ik ben er zo goed als zeker van dat de foto bij het Facebookbericht ook gemaakt is op 7 april, de dag van de interventie, door dezelfde mensen die die camerabeelden hebben gemaakt. Dat zijn hoogstwaarschijnlijk ook de mensen die ons hebben gecontacteerd in verband met die vermeende samenscholing. Het gebeurt wel vaker dat men dergelijke beelden achteraf blijft verspreiden, met de bedoeling om bepaalde gemeenschappen in een slecht daglicht te plaatsen.’

‘Voor alle duidelijkheid: er gold op dat moment nog geen mondmaskerplicht’, zegt Lommaert. ‘Samenscholingen en religieuze bijeenkomsten waren toen wél verboden, dat is ook de reden waarom wij ter plaatse zijn gegaan.’

Communicatie

Ook Antwerps districtsschepen Samuel Markowitz (Open VLD) bevestigt dat de politie op 7 april een controle uitvoerde bij de synagoge. ‘Jammer genoeg is het niet altijd evident om een hele gemeenschap op korte termijn te overtuigen van het belang van bepaalde regels. Niet alle ultra-orthodoxe Joden volgen het nieuws, niet iedereen binnen die gemeenschap heeft een smartphone, tv of internet. Het klopt dat er in de beginperiode van corona, toen nog niet iedereen binnen de Joodse gemeenschap even goed geïnformeerd was, plaatsen zijn geweest waar de politie moest optreden en controles uitvoeren,’ zegt Markowitz. ‘Maar ondertussen zijn ook de ultra-orthodoxen zich zeer bewust van de coronamaatregelen. De Joodse gemeenschap en de opperrabbijn zetten trouwens sterk in op communicatie hierover.’

‘Ik vermoed heel sterk dat dit beeld gemaakt is op 7 april, toen rabbijn Leibish Leisher voor de eerste keer naar buiten kwam na de rouwperiode van zeven dagen na het overlijden van zijn zus op 1 april. Het is gebruikelijk dat de gelovigen dan spontaan komen bidden,’ aldus nog Markowitz.