Factcheck: Nee, deze foto toont geen ‘paramilitair trainingskamp’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Deze foto van Vlaams Belang Jongeren, die vorige zomer viraal ging, duikt opnieuw op. De foto wordt nu onterecht in verband gebracht met de waarschuwing van de Staatsveiligheid voor rechts-extremisme. Het gaat om een activiteit met replicageweren op een kamp in Krakau.

Op 2 juli verschijnen twee posts op Facebook met een foto van mensen in camouflagekledij met geweren. Op de foto staat een Vlaamse vlag en een vlag van de jongerenafdeling van Vlaams Belang. De berichten koppelen de foto aan een recente uitspraak van Tom Van Grieken, voorzitter van Vlaams Belang. De twee berichten werden in totaal 13.700 keer bekeken.

Lees telkens verder onder de afbeeldingen

De vermeende quote van Van Grieken komt ongeveer overeen met wat hij zei in Terzake op 1 juli (vanaf 12:30) in een debat over jihadisme en extreemrechtse terreur. Naar aanleiding van het jaarrapport van de Staatsveiligheid vroeg presentatrice Kathleen Cools: ‘Is het mogelijk dat iemand van uw partij op zulke trainingskampen in het buitenland aanwezig is?’ Van Grieken antwoordde: ‘Ik schat dat onmogelijk: de kans nul.’

De vraag van Cools ging over paramilitaire trainingskampen in Oost-Europa. Minister van Justitie Koen Geens (CD&V) liet, als antwoord op een parlementaire vraag, weten dat onze veiligheidsdiensten weet hebben van een twintigtal extreemrechtse Belgen die aan dat soort kampen in het buitenland hebben deelgenomen.

Wanneer Knack de foto oplaadt in Google Images, blijkt hij al langer te circuleren. Vorige zomer ging het beeld op Twitter viraal door berichten van opiniemaker Dyab Abou Jajah en Christophe Callewaert, auteur bij De Wereld Morgen.

https://twitter.com/chrcallewaert/status/1163354151079817216christophecallewaerthttps://twitter.com/chrcallewaert

Dit is trouwens een foto vanop de zomeruniversiteit van Vlaams Belang-jongeren in Krakau. Je moet het niet ernstig nemen, hoor. pic.twitter.com/ImJ7ztzkqx

— christophecallewaert (@chrcallewaert) August 19, 2019

Het gaat over een echte foto die voor het eerst online kwam op 25 juli 2019 op de Facebook– en Instagrampagina van Vlaams Belang Jongeren (VBJ) met als bijschrift ‘Airsoftje doen. #zomeruniversiteit’

Simulatie van veldslagen

Airsoft is een veldslagsimulatiesport waarbij twee teams elkaar proberen te raken met plastic balletjes. Die worden afgevuurd uit replica’s van bestaande wapens. De post van VBJ laat uitschijnen dat zij deze activiteit beoefenden tijdens hun ‘zomeruniversiteit’, een jaarlijks kamp van de jongerenafdeling van Vlaams Belang. Filip Brusselmans, VBJ-voorzitter, reageert dat de foto ‘inderdaad genomen werd op een louter recreatieve uitstap in 2019’.

We proberen de context van die uitstap en de foto te achterhalen aan de hand van publieke bronnen.

Op de site zomeruniversiteit.com vinden we terug dat VBJ in Krakau was van 12 tot 19 juli 2019. Volgens die site stonden op het programma ‘politieke vormingssessies, afgewisseld met ontspanning’. De pagina met activiteiten is niet meer beschikbaar.

De socialemedia-accounts van de jongerenafdeling van Vlaams Belang en van deelnemers aan het zomerkamp bieden wel extra informatie. Die accounts vinden we via de tags in deze groepsfoto.

Door de foto op te laden op Google Images ontdekken we dat deze foto werd genomen voor het paleis Paszkówka op 25 kilometer ten zuidwesten van Krakau. In dat paleis huist nu een luxehotel.

Een zoekopdracht op Google Maps leert ons dat er in de ruime omgeving van het hotel verschillende aanbieders van airsoft zijn. We mailen er een aantal, maar zonder positief antwoord. De uitbater van ASG Arena: ‘Die foto is niet genomen op ons terrein. Wij gebruiken andere pakken. Ik weet niet waar de foto genomen kan zijn.’

De foto in boomrijk gebied bevat weinig visuele aanwijzingen. Door andere foto’s te bekijken van op het zomerkamp van VBJ komen we wel meer te weten.

Op de derde foto lezen we een url die eindigt op ‘perBall.pl’. Zo komen we uit op de site www.bumperball.pl, een aanbieder van recreatieve activiteiten in Warschau en Krakau. Alle activiteiten op bovenstaande foto’s bieden zij aan. Ook airsoft is een mogelijkheid.

De foto’s op hun website komen echter niet overeen met de kledij en geweren op de foto van VBJ. In reviews van airsoft bij BumperBall komen we wél verschillende foto’s tegen met soortgelijke camouflage en replicageweren.

Piotr Szczesniak van BumperBall bevestigt per mail dat VBJ deelnam aan hun activiteiten: ‘De airsoftfoto is genomen op twintig minuten rijden van het stadscentrum van Krakau, op een site in het district Nowa Huta of Zablocie.’ Daaruit besluiten we dat de foto inderdaad een airsoftactiviteit in Polen toont.*

Oorlog spelen

Staat zoiets op de radar van de Staatsveiligheid als het gaat over ‘paramilitaire trainingskampen in Oost-Europa’? Perswoordvoerder van de Staatsveiligheid (VSSE): ‘Wanneer VSSE het heeft over paramilitaire trainingen in Oost-Europa door extreemrechtse militanten, dan gaat het om opleidingen met vuurwapens, zoals vermeld staat in het jaarrapport.’

‘Airsoft wordt niet gespeeld met vuurwapens’, zegt Nils Duquet van het Vlaams Vredesinstituut. ‘Het zijn namaakgeweren die echt lijken, maar het niet zijn. Airsoft is een beetje oorlog spelen met vrienden tegen elkaar. Je kunt het vergelijken met een videogame in een fysieke omgeving. Eigenlijk is het zelfs geen schietsport, want je hoeft geen lid te zijn van een schietclub.’

‘Een paramilitaire training is iets anders. Zo’n training bevat echte vechtstrategieën, omgaan met wapens en schieten met vuurwapens. In het buitenland worden dergelijke trainingen wel degelijk georganiseerd, vooral in in Oost-Europa, waar het iets makkelijker is om met dat soort wapens te schieten.’

Schild & Vrienden op kamp VBJ

Filip Brusselmans, voorzitter van VBJ, reageert op de Facebookberichten en deze factcheck: ‘Het is volledig van de pot gerukt om een spelletje airsoft tijdens een jeugdkamp te criminaliseren tot iets staatsgevaarlijks. Het is in feite te belachelijk voor woorden dat wij hier zelfs uitleg rond moeten verschaffen.’

Op de vraag of VBJ vaker aan airsoft doet, antwoordt Brusselmans: ‘Nee, daarvoor moet u bij een airsoft-vereniging zijn. Wij doen aan politiek op jongerenniveau.’ De site van VBJ zelf en een oud Facebookevenement spreken dat tegen. VBJ zou ook in 2018, op 28 april, in Koningshooikt aan airsoft gedaan hebben.

Tijdens de research voor deze factcheck bleek bovendien dat een van de aanwezigen op het zomerkamp van VBJ, ondertussen ex-lid, als profielfoto op Instagram een foto op een schietbaan gebruikt. De oorsprong van die foto bleek niet te achterhalen. Brusselmans: ‘Concreet weten we niet over welke foto u het hebt, maar we kunnen u wel bevestigen dat het aanwezig zijn in of lid zijn van een schietclub niet illegaal is.’

Op het zomerkamp van VBJ in Krakau namen zes deelnemers een foto met een T-shirt aan van Schild & Vrienden. Die identitaire beweging post op haar Twitteraccount vaak foto’s van boks- en vechttrainingen in Vlaanderen.

Brusselmans (VBJ): ‘Het is niet abnormaal dat onze jongeren zich ook engageren in andere verenigingen waarin er gemeenschappelijke waarden en doelen te vinden zijn. Als politieke jongerenpartij hebben wij geen structurele samenwerking met een partijonafhankelijke organisatie.’