Factcheck: Nee, deze foto toont geen doodskisten in Bergamo tijdens de coronacrisis

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Een fotocollage die opduikt op Facebook in Franstalig België toont tweemaal een hangar vol doodskisten. De originele foto werd genomen na een scheepsramp met vluchtelingen in 2013. De collage is echter een hoax die twijfel zaait over de echtheid van het coronavirus.

Drie Facebookgebruikers in België deelden eind mei een collage van twee foto’s van hangars vol lijkkisten. De ene foto heeft als bijschrift ‘Lampedusa 2013’, de andere foto ‘Bergamo 2020′. De collage suggereert dat het om twee dezelfde of op elkaar gelijkende foto’s gaat. Er zou een complot gaande zijn. De collage circuleert vooral in Franstalig België en meer dan 140.000 mensen zagen ze op hun tijdlijn passeren.

Deze hoax heeft een ontstaansgeschiedenis die begint in maart 2020. Op Italiaanse Facebookprofielen doken toen foto’s op van een hangar vol doodskisten. De foto zou genomen zijn in Bergamo tijdens de coronacrisis.

Lees telkens verder onder de afbeeldingen

Op 19 maart onderzoekt het Italiaanse medium neXt die foto. Ze komen erachter dat het feitelijk gaat over een foto van de stoffelijke overschotten van vluchtelingen na een scheepsramp voor het eiland Lampedusa op 3 oktober 2013. Onder andere het Italiaanse Sky publiceerde toen die foto van 111 doodskisten.

De originele foto is genomen door Alberto Pizzoli, een fotograaf van persbureau AFP. In een reactie laat die fotograaf weten dat hij geschokt is dat zijn foto gebruikt wordt in een valse context: ‘Deze foto is genomen op 5 oktober 2013 in Lampedusa. Ik was daar en ik herinner me de plek: de hangar van een luchthaven.’

De factcheck van neXt heeft echter een bizar neveneffect: er ontstaat een nieuwe hoax. Iemand kopieert de foto en voegt een kleurfilter toe. De bewerkte foto plakt hij onder het origineel. De ene foto krijgt het bijschrift ‘Lampedusa 2013’ (wat dus klopt) en de andere ‘Bergamo 2020’. Die collage heeft als bedoeling twijfel te zaaien over de echtheid van het coronavirus. Op 5 april post een Roemeen deze versie van de hoax. De vertaling van de Roemeense tekst onderaan is: ‘Zoek de verschillen!’

Behalve de kleurfilter zijn er uiteraard geen verschillen tussen beide foto’s, want het gaat om dezelfde foto uit 2013. Verschillen zoeken heeft geen zin, maar het kan mensen wel verwarren. De Roemeen betwijfelt in zijn status de echtheid van het coronavirus: ‘Zo? Wat is er aan de hand? Virus of manipulatie?’

Dezelfde hoax, in een lichtjes aangepaste versie, duikt ook op in onder andere Georgië en nu dus in België. Deze keer zijn er cirkels getrokken rond bepaalde elementen van de foto die quasi-identiek zijn, terwijl eigenlijk heel de foto een kopie is van de andere.