Factcheck: nee, deze foto toont geen Braziliaans straatprotest tegen verbod op X

Online circuleert een foto van een Braziliaans straatprotest. Volgens socialemediagebruikers zou de foto duizenden Brazilianen tonen die protesteren tegen het recente verbod op socialemediasite X. Dat klopt niet. De foto toont een steunbetoging voor voormalig Braziliaans president Jair Bolsonaro in februari 2024.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 1 september tweet een Nederlandstalige X-gebruiker een foto van een straatprotest in Brazilië. ‘Brazilië pikt de sluiting van Twitter, door het dictatoriale regime niet. De EU wil hetzelfde doen! Stelling: als de EU Twitter sluit, moeten we massaal de straat op gaan’, lezen we in het bijschrift van de tweet, die zo’n 60.000 keer bekeken wordt.

Sinds vrijdag 30 augustus is het socialemediaplatform X (voorheen Twitter) in Brazilië geblokkeerd. Dat verbod kwam er na een beslissing van het Braziliaanse hooggerechtshof. Opperrechter Alexandre de Moraes voert momenteel een onderzoek naar verspreiding van fake news tijdens het presidentschap van Bolsonaro. Als deel van dat onderzoek eiste De Moraes dat X bepaalde accounts die nepnieuws verspreidden, zou verbieden. De eigenaar van X, Elon Musk, wilde niet aan die eis tegemoetkomen. 

Daarop zou de Moraes gedreigd hebben om een van de vertegenwoordigers van X in Brazilië te laten arresteren. Op 17 augustus verklaarde Musk dat hij de Braziliaanse kantoren van X zou sluiten, wegens censuur. Daarop eiste De Moreas dat X toch een wettelijke vertegenwoordiger in Brazilië zou aanwijzen. Ook dat weigerde Musk, waarna De Moraes op 30 augustus besliste om X in Brazilië offline te halen.
Klopt het dat deze foto een Braziliaans massaprotest toont tegen het verbod van X in Brazilië?

Bolsonaro

We nemen een screenshot van de afbeelding en laden die op bij Google Lens. We voeren een omgekeerde zoekopdracht uit en  komen zo terecht bij een tweet van 25 februari 2024.

In het bijschrift lezen we ‘Brazilianen protesteren tegen Lula en vragen zijn ontslag. Dit is São Paulo’. Op 25 februari vond er inderdaad een massamanifestatie plaats in de Braziliaanse stad São Paulo. Dat lezen we bij persagentschap Reuters.
De beelden vertonen gelijkenissen met de foto die op X circuleert. We leggen beide beelden naast elkaar.

Zo zien we een witte bestelwagen (geel kader), twee rode parasols (groen kader) en nog twee groene en een rode parasol (rood kader) op dezelfde plaats staan.

We kunnen concluderen dat de foto die op X circuleert dus geen protest toont tegen het verbod op X in Brazilië, maar wel een steunmanifestatie voor Bolsonaro.