Factcheck: nee, deze foto bewijst niet dat er in 2021 plots meer piloten stierven

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Een ‘in memoriam’ van overleden Amerikaanse (ex-)piloten zou aantonen dat er in 2021 veel meer piloten stierven dan in 2019 of 2020. Hiervoor is echter geen bewijs. Het gaat niet over volledige data van overlijdens, zo meldt de vakbondsorganisatie die de lijst publiceerde.

Op 8 december plaatst een Nederlandse man een afbeelding op Facebook. De foto toont een pagina uit een publicatie die namen van overleden piloten lijkt op te lijsten per jaar. De man heeft het in zijn bijschrift over ‘In Memoriam Airline Pilot’s Association. Deaths 2019, 2020 and 2021.’

De aantallen in 2019 en 2020 zijn relatief beperkt. Onder 2019 staat één naam, onder 2020 zes namen. Het verrast dus dat er onder 2021 plots meer dan honderd namen opduiken.

Onder de foto schrijft de man: ‘Kijk naar het aantal overleden piloten in 2021 in vergelijking met de jaren daarvoor. Het past bij de oversterfte overal gaande wat mij betreft.’ Wat hij hiermee bedoelt, is niet helemaal duidelijk. De man deelt op zijn Facebookpagina wel verschillende video’s en berichten met desinformatie over coronavaccins. Vaccintegenstanders insinueren vaak dat de vaccinatiecampagne in 2021 meer oversterfte zou veroorzaken. Daarvoor bestaat echter geen bewijs. Oversterfte door covid-19 in 2020 in België werd wel aangetoond.

De afbeelding circuleert op verschillende sociale media waaronder Twitter en Facebook. Hieronder ziet u zoekresultaten van verschillende versies op Facebook.

Eén tweet werd 5700 keer gedeeld en bereikte zo honderdduizenden mensen.

De foto toont een pagina uit een magazine van de de Air Line Pilot’s Association (ALPA), een Amerikaanse vakbond die 61.000 piloten bij 38 Amerikaanse en Canadese luchtvaartmaatschappijen vertegenwoordigt. Dat werd bevestigd door de officiële Twitteraccount van ALPA zelf.

Een woordvoerder van ALPA legt uit wat we zien: ‘In elke editie van Air Line Pilot magazine, eren we ALPA piloten – zowel actieve als gepensioneerde – die niet meer onder ons zijn. Gebaseerd op geverifieerde informatie verstrekt door hun familieleden, hebben we meer overlijdens van piloten gemeld in zowel 2019 en 2020 ten opzichte van 2021. We melden de verliezen in ons tijdschrift als we informatie van de families ontvangen. De informatie in één editie geeft geen volledig overzicht van de totale overlijdens voor elk van de genoemde jaren.’

De namen onder 2019 en 2020 zijn dus piloten die in die jaren stierven, maar waarvan de geverifieerde info over hun sterfgevallen ALPA pas in 2021 bereikte. Ze geven geenszins een overzicht van het totaal aantal sterfgevallen in die jaren.

Het magazine van ALPA heeft een betalend abonnement, dus we kunnen geen eerdere edities inkijken, maar we vinden wel oudere versies van het ‘in memoriam’ van het magazine waarin we dezelfde tendens zien: een langere lijst namen in het jaar van publicatie en slechts enkele namen van de voorgaande jaren. Hieronder ziet u een ‘in memoriam’ uit een editie van het ALPA-magazine van november 2015.

We vonden geen recente statistieken van overlijdens van piloten. Enige indicatie dat er een stijging is van het aantal sterfgevallen bij piloten in 2021 werd dus niet gevonden. Ook de Amerikaanse factcheckers van LeadStories kwamen tot dezelfde conclusie.