Factcheck: nee, deze beelden tonen geen heks die op een editie van het WEF een nieuwe pandemie start

Op sociale media circuleert een video van een vrouw die een soort ritueel uitvoert. Volgens de verspreiders gaat het om een ‘heks’ die ‘de volgende pandemie wil starten’ op een editie van het World Economic Forum (WEF). Dat klopt niet. De vrouw is een inheems stamhoofd dat werd uitgenodigd op een sessie over klimaat en natuur. In haar toespraak roept ze op tot samenwerking rond die thema’s.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleert een video met een vrouw in tradionele klederdracht. Volgens sommige verspreiders zou het om een ‘heks’ gaan. Enkelen zijn ervan overtuigd dat ze een ritueel uitvoert met ‘hoesten’ om een ‘nieuwe pandemie te starten’. Op de achtergrond is het logo van het World Economic Forum (WEF) te zien. Tussen 15 en 18 januari 2024 vond de laatste editie van dat evenement plaats in het Zwitserse bergdorp Davos.

De video circuleert vooral op YouTube (hier, hier en hier). Een verspreider die op het ‘hoesten’ wijst, meent dat ‘deze WEF-muppets dezelfde mensen waren die stimuleerden om maskers te dragen tijdens corona en achter de coronavirussen zaten’. Het idee dat het WEF achter het coronavirus zat, is een wijdverspreide theorie, die niet op waarheid is gestoeld. Op YouTube circuleert de claim zowel in het Engels als in het Servisch. 

Maar de video werd ook gedeeld op X (hier, hier en hier), Telegram en TikTok. Een post op dat laatste medium werd maar liefst 14.000 keer bekeken. De video verscheen ook op de Nederlandstalige alternatieve nieuwssite ’t Scheldt. 

Stamhoofd op sessie over klimaat en natuur

De persoon die in de video aan bod komt, lijkt uit een inheemse bevolkingsgroep te komen. We gaan op de website van het WEF op zoek naar welke personen met die omschrijving op de laatste editie aanwezig waren. 

We komen op een pagina terecht met een oplijsting van de inheemse leiders die aanwezig waren op de editie van het WEF van 2024. Tussen de personen zien we een vrouw staan die lijkt op de vrouw die in de video aan bod komt. Haar naam is Putanny Yawanawá. Ze is de leider van de Yawanawá-stam in het westen van Brazilië. 

Yawanawá was aanwezig op twee sessies van het WEF: één over klimaat en natuur en één over algoritmes. Op 1:01:40 van de eerste sessie komt de vrouw inderdaad in beeld, haar gezicht is gekleurd zoals in de video op sociale media. Op 1:04:11 begint de clip van de video die op sociale media is verspreid. Het gaat dus wel degelijk om deze vrouw en deze sessie van het WEF.

Yawanawé werd uitgenodigd op de sessie over natuur en klimaat om vanuit haar perspectief, als iemand die leeft in het Amazonewoud, het belang van natuurbescherming en de effecten van klimaatverandering toe te lichten en zo de sessie af te sluiten.

Ze wordt aangekondigd door de presentatrice als een ‘speciale gast’ van een stam die een levensmodel heeft ontwikkeld om het land te beschermen en er als rentmeester voor op te treden (1:04:23). ‘Om vooruit te kijken en de toekomst te bouwen, moeten we ook terugkijken en de wijsheid van onze voorvaderen gebruiken’, gaat de presentatrice verder.

In haar speech geeft Yawanawá aan dat ze de stem van de inheemse volkeren uit ‘het woud’ wil vertegenwoordigen. ‘We rekenen op jullie en vragen om jullie hulp’, zegt ze al wijzend naar de panelleden. Volgens haar is heling essentieel en moet die heling spiritueel zijn. Ze wijst op het belang van samenwerken. ‘Wanneer dat gebeurt, zal moeder Aarde naar ons luisteren’, sluit ze haar korte toespraak af.

Daarna begint ze met een soort ritueel (1:04:11). Het is dat ritueel dat socialemediagebruikers uit de context getrokken hebben en zo massaal verspreid hebben. Tijdens het ritueel maakt ze inderdaad een soort puffend geluid met haar mond boven de hoofden van de panelleden. Ze ‘hoest’ echter niet.