Factcheck: nee, deze beelden bewijzen niet dat er zich een koepel vol water boven de aarde bevindt

Op sociale media circuleren beelden van een ontploffing in de ruimte. Volgens de verspreiders gaat het om een raket van technologie-ondernemer Elon Musk. Socialemediagebruikers zien in de beelden bewijs dat er zich een koepel vol water rond de aarde bevindt en dat de beelden een botsing met die koepel tonen. In werkelijkheid gaat het om de ontploffing van een net losgekoppeld boosterraket bij de lancering van een Starship-Raket op 18 november.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleren beelden van een raketlancering. De video bestaat uit twee delen. In het eerste deel is de lancering van de raket te zien. Op 1:07 schakelt de video over naar een ander beeld waarop een ontploffing te zien is.

Volgens de verspreiders van de beelden gaat het om een raket van SpaceX, het ruimtevaartbedrijf van de Amerikaanse ondernemer Elon Musk. De ontploffing zou volgens hen te vergelijken zijn met het moment waarop een bubbel vol water wordt doorprikt. Volgens de verspreiders zijn de beelden een bewijs voor het bestaan van een soort koepel vol water boven de aarde.

De beelden worden massaal gedeeld op TikTok (hier, hier en hier) en X (hier, hier en hier). Een van de posts van de video wordt bekeken door meer dan 2 miljoen mensen. Ruim 2400 X-gebruikers besluiten de video te delen. De naam van het X-account in kwestie verwijst naar de flat earth theory, het idee dat de aarde geen bol, maar een vlak is. De video wordt ook gedeeld door Nederlandstalige accounts op X (hier en hier).

Volgens sommige van de verspreiders wilde Musk met de raketlancering het bestaan van de koepel aantonen. Musk werd al eerder onterecht als een aanhanger van de flat earth theory bestempeld. Dat ontdekten factcheckers van USA Today.

Ontplofte booster

De verspreiders beweren bijna allemaal dat het om een raket van Elon Musk zou gaan. Musks ruimtebedrijf SpaceX schiet regelmatig raketten de ruimte in. De laatste van die lanceringen dateert van 22 februari 2024.

Sommige socialemediagebruikers plaatsen #Starship bij hun posts. Starship is een van de vele modellen van SpaceX. De meest recente vlucht van dat type raket vond op 18 november 2023 plaats in Boca Chica Beach, een lanceerbasis in het zuiden van de Amerikaanse staat Texas. Op de beelden die op sociale media circuleren is ook water en een strand te zien.

We gaan op zoek naar beelden van de lancering van die Starship-raket. Zo komen we terecht bij een televisieverslag van het Amerikaanse mediabedrijf Forbes op YouTube. In dat verslag komt het tweede deel van de video die op sociale media circuleerde aan bod. De ontploffing die we zien, werd dus gefilmd bij de lancering van de Starship-raket op 18 november 2023.

Op de beelden van Forbes is te zien dat de ontploffing niet plaatsvond toen de raket ergens tegen botste, maar nadat de ‘booster’ na gebruik werd losgekoppeld. De booster is de eerste trap van een raket die na gebruik wordt losgekoppeld om de raket zelf met minder gewicht te laten doorvliegen. De ontploffing vindt daarom niet in de raket zelf plaats, maar in de booster. We zien de ontploffende booster rechts en de raket links in beeld. Het tweede deel van de video die op sociale media gedeeld werd, toont alleen de ontploffende booster.

Volgens SpaceX waren er tijdens de vlucht inderdaad problemen met die booster, die door hen de Super Heavy Booster genoemd wordt. De booster ontplofte kort na de ontkoppeling boven de Golf van Mexico, lezen we bij Reuters.

Theorie van de vlakke aarde

De theorie dat de aarde omgeven wordt door een soort koepel gaat al duizenden jaren mee. In de rooms-katholieke Bijbel wordt de koepel het firmament genoemd. De koepel zou door God gecreëerd zijn om het ‘ruimtewater’ tegen te houden en de lucht te vormen (Genesis 1: 6-8). Op dat firmament zou de joods-christelijke god de zon (Genesis 7: 11) en de sterren (Genesis 1: 14) geplaatst hebben.

Het idee dat de aarde omgeven is door een koepel is onlosmakelijk verbonden met de flat earth theory, het geloof in een platte aarde. Hoewel de Oude Grieken al dachten dat de aarde rond was, duurde het tot de komst van de luchtvaart voordat de buiging in het aardoppervlak ook echt gefotografeerd kon worden. Op 14 augustus 1959 werd de eerste foto van de aarde vanuit een satelliet genomen.

Desondanks blijven sommige mensen geloven in het bestaan van een vlakke aarde. Het gaat dan vooral om radicale aanhangers van boeken als de Bijbel en mensen die geen geloof hebben in de overheid.