Factcheck: nee, de vrouw op deze foto met Adolf Hitler is niet de grootmoeder van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen

Op sociale media gaat een foto viraal waarop Adolf Hiter een jonge vrouw de hand schudt. De vrouw zou volgens de bijschriften de grootmoeder zijn van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Dat klopt niet. De jonge vrouw op de foto heet Hildegard Zantop en is geen grootmoeder van Von der Leyen. Voor zover bekend is ze ook geen familie van de Commissievoorzitter.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 18 maart deelt een Nederlandstalige man onderstaande post op X. ‘Grootmoeder van Ursula von der Leyen. De EU en nazisme, mmh…’ schrijft hij bij een gedeelde Engelstalige X-post die stelt: ‘Een foto van de grootmoeder van Ursula von der Leyen met Adolf Hitler gaat viraal op sociale media.’

De Engelstalige post bevat een screenshot van een X-bericht dat de Joods-Amerikaanse onderzoeker en activist Norman Finkelstein publiceerde op 23 november 2023. Finkelstein, die 462.100 volgers heeft, deelde een foto waarop we Adolf Hitler zien die een onbekende jonge vrouw de hand schudt. Finkelstein voegde daar volgend bijschrift aan toe: ‘Een foto uit het familiealbum van Ursula von der Leyen: “Mijn lieve oma heeft haar hand een maand lang niet gewassen na deze bijzondere gelegenheid”.’

Sinds 18 maart delen heel wat Russischtalige Facebookaccounts de afbeelding, met daarbij de claim dat de vrouw die Hitler de hand schudt de grootmoeder zou zijn van Ursula von der Leyen, de voorzitter van de Europese Commissie. Ook Engelstalige en Franstalige X-accounts verspreiden de foto, met dezelfde claim erbij.

Wie is de vrouw op de foto?

Via een omgekeerde zoekopdracht vinden we de foto terug in de beelddatabank van het Amerikaanse fotoagentschap Getty Images. Volgens de beschrijving op die site is de foto in 1937 genomen in de stad Buckeburg en schudt Hitler een ‘traditioneel gekleed boerenmeisje’ de hand.

We vinden de foto ook terug op de website van het Bildarchiv Ostpreusen. Volgens de beschrijving daar is de jonge vrouw Hildegard Zantop. Uit de stamboom van Ursula von der Leyen blijkt dat haar grootmoeders Adelheid Berg en Gertrud Ohlrogge heetten. Voor zover bekend is Zantop ook geen familie van de Europese Commissievoorzitter.

Ook de Georgische factcheckers van Myth Detector onderzochten de claim dat de vrouw op de foto met Adolf Hitler de grootmoeder van Ursula von der Leyen zou zijn. Zij kwamen eveneens tot de conclusie dat die bewering niet klopt.

Het is niet de eerste keer dat beweringen over vermeende banden tussen de voorouders van Ursula von der Leyen en de nazi’s de ronde doen op sociale media. Eerder weerlegden de Bulgaarse factcheckers van AFP al de claim dat de grootvader van Von der Leyen een hooggeplaatste SS-officier zou zijn geweest.