Factcheck: nee, de voorzitter van de Wereldgezondheidsorganisatie zei niet dat sommige landen ‘boosters gebruiken om kinderen te doden’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Een video waarin de directeur van de Wereldgezondheidsorganisatie Tedros Adhanon Ghebreyesus zegt dat sommige landen het boostervaccin gebruiken ‘om kinderen te doden’, gaat viraal. Maar het gaat om een ongelukkige hapering bij de uitspraak van het woord ‘children’ (kinderen).

In een video die op Facebook, Instagram en Twitter de ronde gaat, zien we een persconferentie met de voorzitter van de Wereldgezondheidsorganisatie Tedros Adhanon Ghebreyesus. In de video, die ongeveer een minuut duurt, horen we Ghebreyesus onder meer zeggen dat ‘sommige landen het boostervaccin gebruiken om kinderen te doden’. Die opmerking lokt verontwaardigde reacties uit.

De video wordt ook gepost op de Instagrampagina ‘Rug Recht Hart Open’, die door 1000 mensen wordt gevolgd. Onder anderen Sarah Melis, een van de organisatoren van de coronabetogingen in Brussel, volgt de pagina. De video wordt er ruim 5200 keer bekeken.

Ook Robert Malone postte de video op zijn YouTube-account. Malone is populair bij tegenstanders van vaccinaties. Daar werd de video 12.422 keer bekeken in minder dan 24 uur tijd.

Ook andere antivaccinatiewebsites, zoals het Canadese Bright Light News, delen de video op hun website. Er doen ook afbeeldingen van de uitspraken de ronde.

Russische videosite

We gaan op zoek naar de originele video. Aan de linkerkant van het beeld zien we het logo van het online videoplatform Ruptly. Dat platform omschrijft zichzelf als ‘een prijswinnend internationaal nieuwsagentschap dat actuele en gearchiveerde visuele nieuwscontent aan alle media aanbiedt.’

De website is eigendom van de Russische staatszender Russia Today. We surfen naar de site en vinden er een langere versie van de video, die op 21 december werd gepost. Ruptly postte de video ook op zijn YouTube-account. Ook in de langere video’s maakt Ghebreyesus dezelfde opmerking. We vermoeden dus dat de video niet werd gemanipuleerd.

Het fragment is afkomstig uit een langere persconferentie, die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) op 20 december organiseerde. Beeldmateriaal van de persconferentie vinden we niet terug op het YouTube-account van de WHO. Wel vinden we een clip van het openingsstatement van Ghebreyesus. Op de website van de WHO vinden we een volledige transcriptie van de vragenronde terug. Daarin staat het woord ‘kill’ niet.

Om meer uitleg te verkrijgen over de uitspraak van Ghebreyesus, nemen we contact op met de persdienst van de Wereldgezondheidsorganisatie. We vragen of de video authentiek is en wat de verklaring is voor de uitspraak van Ghebreyesus. Een medewerker stelt dat het om een verspreking gaat: ‘Het bedoelde citaat van Dr Tedros is: “Dus, als het (de booster) gebruikt gaat worden, is het beter om te focussen op die groepen die het meeste risico lopen op ernstige ziekte en dood, in plaats van zoals sommige landen boosters te geven aan kinderen, wat niet correct is.”

‘Wat maandag op de persconferentie van de WHO gebeurde’, zegt de persmedewerker, ‘is dat de voorzitter bleef steken op de eerste lettergreep van children (kinderen), en dus alleen ‘chil’ uitsprak. En dat kwam eruit als ‘cil/kil’. Onmiddellijk daarna sprak hij dezelfde lettergreep correct uit en klonk het hoorbaar als “cil-children’. Elke andere interpretatie van de quote is honderd procent onjuist, aldus de medewerker.

Boosters bij kinderen

Ghebreyesus deed de uitspraak naar aanleiding van de boostercampagnes die wereldwijd plaatsvinden. De Wereldgezondheidsorganisatie pleit er al langer voor om eerst de rest van de wereld te vaccineren, en om daarna pas massaal boosters toe te dienen. Dat weerklinkt ook in de rest van het antwoord van Ghebreyesus: ‘In plaats van een kind in een hoog inkomensland te vaccineren met een booster, gebruiken we die beter voor oudere bevolking in andere landen.’ Recent nog riep de WHO op tot een moratorium op de toediening van boosters bij gezonde volwassenen tot eind 2021. Dit om de ‘blijvende en diepgaande ongelijkheid over vaccintoegang tegen te gaan.’

Momenteel worden boosters bij kinderen amper toegediend. In de Verenigde Staten komen tieners boven de zestien jaar voor een booster in aanmerking, min-zestienjarigen niet. In België komen enkel plus-achttienjarigen in aanmerking voor een boostervaccin. Dat lezen we op laatjevaccineren.be, een website van de Vlaamse regering waarin de vaccinatiestrategie uit de doeken wordt gedaan.