Factcheck: nee, de vaccinatiegraad is niet lager in Antwerpen dan in de rest van het land

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een interview met radiozender Q-Music vertelde premier Alexander De Croo (Open VLD) dat de lagere vaccinatiegraad vooral een probleem is van de grote steden, ‘zoals Brussel en Antwerpen’. In Brussel ligt de vaccinatiegraad inderdaad een stuk lager dan in de rest van het land, maar in Antwerpen blijkt dat niet het geval.

Op 4 mei geeft premier Alexander De Croo (Open VLD) een interview aan radiozender Q-Music in het ochtendprogramma Maarten & Dorothee. Het interview gaat over de vaccinatiecampagne, die nu goed op dreef is gekomen, en over de eventuele invoering van extra versoepelingen voor gevaccineerden.

Wanneer interviewster Dorothee Dauwe opmerkt dat minder ouderen zich laten vaccineren in Wallonië en Brussel dan in Vlaanderen, en ze vraagt of die duidelijke regionale verschillen hem geen zorgen baren (vanaf 4:16), antwoordt de premier het volgende: ‘Die verschillen zijn toch een stuk minder groot dan men op het eerste gezicht dacht. In Wallonië bijvoorbeeld, zit men voor de 65-plussers toch ook al aan een percentage van 77% gevaccineerden. Wat je vooral ziet is dat er een verschil is in de grote steden. In Brussel gaat het trager, dat is correct, maar bijvoorbeeld in Antwerpen gaat het ook trager. Dat heeft meer te maken met de bevolkingssamenstelling in de grote steden, met delen van de bevolking die iets minder verbonden zijn met de rest van het land en moeilijker bereikt worden.’

We vroegen aan de woordvoerders van de premier op welke bron hij zich voor zijn uitspraken baseerde, en wat hij precies bedoelde met het ’trager gaan’ van de vaccinatie in de grote steden. We kregen ondanks herhaaldelijk bellen en mailen nog geen antwoord.

Ondertussen onderzoeken we de twee volgende zaken:

– Hoe groot zijn de verschillen in vaccinatiegraad tussen de regio’s?

– Blijkt uit de cijfers dat de vaccinatiegraad in de grote steden zoals Antwerpen en Brussel lager is dan in de rest van het land?

1) Naar welke cijfers de premier verwees toen hij zei dat ‘de verschillen een stuk minder groot waren dan men op het eerste gezicht dacht’, weten we helaas niet. Maar hoe groot zijn ze en waar zitten ze, die regioverschillen in vaccinatiegraad?

Om het antwoord op die vraag te vinden, onderzoeken we hoeveel 65-plussers minstens één vaccindosis hebben gekregen, procentueel. We beperken ons tot de 65-plussers omdat:

– het in het interview ook over die leeftijdscategorie ging

– in die leeftijdscategorie ondertussen zo goed als iedereen de kans heeft gekregen om zich te laten vaccineren, wat niet het geval is voor de bevolking jonger dan 65.

Het totale aandeel van de 65-plussers dat minstens één keer is gevaccineerd, vinden we terug in het dagelijks rapport van Sciensano. We kijken hier naar het rapport van 4 mei 2021, de dag van het interview.

Daaruit blijkt dat op 4 mei 84,6% van alle 65-plussers in ons land al minstens één prik had gekregen. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest was 71,3% van de 65-plussers al minstens één keer gevaccineerd. In Wallonië was dat 77,6%, in de Duitstalige gemeenschap 83,9%, in Vlaanderen 89,5%.

De verschillen tussen de regio’s waren (en zijn nog altijd) aanzienlijk, en vooral het grote verschil tussen Vlaanderen (89,5%) en Brussel (71,3%) valt op.

Die vaststelling komt overeen met de bevindingen van Philippe Beutels, professor gezondheidseconomie aan Universiteit Antwerpen en directeur van het interdisciplinair Centrum voor Gezondheidseconomisch Onderzoek en Modelleren van Infectieziekten (CHERMID). ‘We zien duidelijke verschillen in vaccinatiebereidheid tussen de provincies, en binnen de provincies tussen de eerstelijnszones’, zegt Beutels. Hij baseert zich op de resultaten van de Grote Coronastudie van de UAntwerpen, waarvan hij een van de initiatiefnemers is.

‘We zien een duidelijk grotere vaccinatiebereidheid in de Vlaamse dan in de Waalse provincies. Als we een rangschikking maken van hoge naar lage vaccinatiebereidheid dan krijgen we deze volgorde: Vlaams-Brabant, Oost-Vlaanderen, Antwerpen, West-Vlaanderen, het arrondissement Brussel, Limburg, Luxemburg, Henegouwen, Waals-Brabant, Namen en Luik’, aldus professor Beutels. ‘Van de mensen die nog niet gevaccineerd zijn, zegt meer dan 70% dat zeker te zullen doen in de Vlaamse provincies (79% in Vlaams-Brabant), terwijl dat in de Waalse provincies doorgaans tussen de 60 en de 70% ligt (in de provincie Luik gaat het om zowat 50%).’

Dat spoort met de bevindingen van de motivatiebarometer – een studie van UGent, UCLouvain en de ULB – waaruit naar voor is gekomen dat 38% van de Franstaligen het vaccin weigert, tegenover 20% van de Nederlandstaligen.

2) Is de lagere vaccinatiegraad vooral een probleem van de grote steden?

Volgens de premier is de lagere vaccinatiegraad vooral een probleem van de grote steden, en hij geeft daarbij de voorbeelden Brussel en Antwerpen.

Brussel

Uit het rapport van Sciensano van 4 mei 2021 bleek dat in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 71,3% van alle 65-plussers op dat moment minstens één keer was ingeënt tegen het coronavirus. Dat is inderdaad een stuk lager dan het nationale gemiddelde, dat volgens datzelfde rapport 84,6% bedraagt.

In een reportage in Terzake op 3 mei 2021 kwamen de Brusselse cijfers ook aan bod: ‘In Brussel is nipt 70% van de 65-plussers gevaccineerd, tegenover 90% in het Vlaams Gewest’, rapporteerde de VRT. Het hoofd van Brusselse gezondheidsinspectie, Inge Neven, was in het programma te gast. ‘We zitten aan 70%’, zei Neven, en ze gaf ook aan dat inspanningen nodig waren om dat percentage nog omhoog te krijgen.

Antwerpen

Op de website Laat je vaccineren kunnen we, voor Vlaanderen, de vaccinatiecijfers opzoeken per gemeente en per leeftijdsgroep. Voor de 65-plussers in Antwerpen (de stad met haar 9 districten) stond de teller op 4 mei op 88,02%. Antwerpen deed het daarmee 3,4 procentpunt beter dan het nationale gemiddelde van 84,6%, en bijna 17 procentpunt beter dan Brussel (71,3%).