Factcheck: Nee, de vaakst ingegeven zoekterm op pornosites is niet teens

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Dat lazen we onlangs in een Humo-interview met Charlotte Verhofstadt van Child Focus. Maar klopt dat wel?

Charlotte Verhofstadt is beleidsadviseur voor Child Focus en doet onderzoek naar tienerpooiers. Over klanten van uitgebuite meisjes zegt ze in een interview met Humo dat er een groep is die specifiek op zoek is naar minderjarigen. Als argument daarvoor haalt ze het zoekgedrag van pornokijkers aan. ‘De vaakst ingegeven zoekterm op pornosites is teens. Dat zegt veel.’

Die uitspraak verdient enige nuance laat Verhofstadt aan Knack weten. ‘Statistieken daarover hebben we alleen via cijfers die de grootste pornosites jaarlijks vrijgeven.’ Uit dergelijke data van PornHub, de grootste pornosite ter wereld, blijkt dat teens de meest ingegeven zoekterm was in 2014. Sindsdien zakte de zoekterm wereldwijd tot de 12e plaats in 2019. In België stond hij vorig jaar zelfs niet in de top 12. In Nederland is ’tiener’ wel de op een na meest bekeken categorie op PornHub.

Criminoloog Minne De Boeck van het Universitair Forensisch Centrum (UFC) nuanceert die bevindingen. ‘Het is verkeerd om bij dat soort lijstjes alleen te kijken naar de term tieners. Andere zoektermen kunnen ook gelinkt zijn aan interesse in minderjarigen. Denk bijvoorbeeld aan ‘lolita’. Hoe vaak die zoektermen worden opgezocht is onduidelijk. Wij gebruiken een limitatieve lijst van dat soort zoektermen om advertenties te plaatsen op reguliere pornosites voor onze campagne Stop It Now! (stopitnow.be). Mensen die op zoek gaan naar die beelden komen zo in aanraking met onze online zelfhulpmodule. Hen stellen we de vraag “maak je je zorgen over je kijkgedrag?” Seksuele beelden van minderjarigen zijn altijd strafbaar.’

Ook professor forensische psychologie Kasia Uzieblo (VUB) baseert zich voornamelijk op statistieken van PornHub. ‘Wij hangen vooral af van hun statistieken om een indicatie te hebben van wat veel mensen echt bekijken. Uit wetenschappelijk onderzoek weten we wél dat heel wat volwassen mannen en zelfs ook vrouwen toegeven dat ze nu en dan een minderjarige aantrekkelijk vinden of erover fantaseren. Dat hoeft niet noodzakelijk een probleem te zijn. Het is zelfs niet omdat je ’teens’ ingeeft op een legale pornostie dat je dan direct bij illegale beelden van misbruikte minderjarigen terechtkomt. Soms gaat het over rollenspelen van volwassenen die zich als minderjarige voordoen. Er is vooralsnog geen wetenschappelijk onderzoek dat duidelijk aantoont dat dergelijke beelden meer mensen doen afglijden naar illegale beelden. Al is ook de porno-industrie een economie van vraag en aanbod.’

Dat benadrukt ook beleidsadviseur Niels Van Paemel van Child Focus: ‘Als mensen vaak vragen om teens dan gaan pornoproducenten meer op zoek naar jonge modellen die net 18 zijn, of komen er toch beelden van 16- en 17-jarigen op legale poronosites terecht. Wie zulke zoektermen opzoekt, heeft dus ook een verantwoordelijkheid: hij of zij vergroot de vraag. De grootste verantwoordelijkheid ligt echter bij de pornosites die via advertenties geld verdienen aan de beelden. Zij zouden moeten nagaan wie de filmpjes online plaatst, of er toestemming is en wat de leeftijd is van de gefilmde personen. Dat is nu absoluut niet het geval.’

* Bijgewerkt op 14/10/2020 om 13:59 om de titel aan te passen links in het artikel toe te voegen. Op die manier ligt de factcheck meer in lijn met hoe factchecks volgens recente wetenschappelijke inzichten optimaal impactvol worden gepresenteerd.