Factcheck: nee, de stad Charleroi hield geen campagne tegen vaccins

Brecht Castel
Brecht Castel Journalist en factchecker

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Een foto op Facebook geeft de indruk dat de stad Charleroi affiches ophing met antivaccinatieboodschappen. Het blijkt echter te gaan om digitaal bewerkte beelden van een bestaande campagne om coronavaccinatie net te stimuleren.

Op 16 augustus plaatst iemand een afbeelding in de Facebookgroep ‘Accrochez-vous, ça bouge!‘ met 15.000 leden. We zien een reclamepaneel met onderaan het webadres charleroi.be/vaccination. De tekst op de affiche is opmerkelijk (vertaald uit het Frans): ‘Om morgen te sterven aan een trombose, laat ik me vaccineren.’

Factcheck: nee, de stad Charleroi hield geen campagne tegen vaccins
© Facebook

Dat zo’n boodschap verspreid zou worden in de publieke ruimte en met een link naar de site van de stad Charleroi lijkt vreemd. Toch reageert iemand: ‘Dat is wat de data aangeven helaas’. We googelen de tekst op de affiche.

Factcheck: nee, de stad Charleroi hield geen campagne tegen vaccins
© Google

Zo komen we uit bij een artikel van de Franse commerciële zender La Chaîne Info (LCI) met als titel: ‘De gekaapte beelden van een provaccinatiecampagne verspreiden zich in ‘antivax’-sferen.

Factcheck: nee, de stad Charleroi hield geen campagne tegen vaccins
© LCI

Het artikel opent met een screenshot van een andere Facebookpost van 22 mei met dezelfde afbeelding. Die oude post werd 394 keer gedeeld, maar is ondertussen van Facebook verwijderd. Op de Russische socialenetwerksite VKontakte vinden we wel nog een versie terug van 23 mei (die verwijst naar een verwijderde Facebookpost).

Factcheck: nee, de stad Charleroi hield geen campagne tegen vaccins
© VKontakte

Volgens LCI werd een communicatiecampagne van de stad Charleroi om mensen aan te sporen zich te laten vaccineren misbruikt door ‘vaccinatievijandige militanten’. Op Twitter deden nog andere voorbeelden de ronde van deze gemanipuleerde campagne. Zo was er de ironische tekst ‘Ik heb 100% vertrouwen in mijn overheid morgen, daarom laat ik me vaccineren.’ Ook de Belgische nieuwssite 7sur7 schreef op 4 mei al over de sarcastische manipulatie van de sensibiliseringscampagne van de stad Charleroi.

Wanneer we surfen naar charleroi.be/vaccination komen we uit bij een informatiepagina over vaccinatie tegen covid-19 voor inwoners van Charleroi. Op die pagina vinden we hetzelfde logo terug als op de fake campagnebeelden: de C met een kroontje. De campagne die de stad opzette had echte slogans als ‘om morgen oma te zien, laat ik me vaccineren’, ‘om morgen naar het buitenland te reizen, laat ik me vaccineren’ en ‘om morgen op restaurant te gaan, laat ik me vaccineren’. Die laatste slogan schoot bij de lokale horeca in het verkeerde keelgat, volgens La Meuse.

Factcheck: nee, de stad Charleroi hield geen campagne tegen vaccins
© CC

Kunnen we bewijzen dat de foto op Facebook gemanipuleerd is? We leggen het beeld voor aan Jurgen Dedeckere, opleidingshoofd multimedia en communicatietechnologie aan de Erasmushogeschool Brussel: ‘Een aantal beeldanalyses duidt de zwarte tekst op de groene achtergrond aan als een gebied met afwijkende beeldcompressie’, zegt Dedeckere. ‘Op zich komt dat wel vaker voor bij zwarte tekst op een lichte achtergrond, door het sterke en plotse contrastverschil. In dit geval is het echter opvallend dat de afwijking heel duidelijk enkel op de tekst wordt aangeduid en bijvoorbeeld niet op het grote logo van de stad Charleroi rechts bovenaan, of op de witte tekst in het zwarte vlak onderaan (rode kaders).’

Factcheck: nee, de stad Charleroi hield geen campagne tegen vaccins
© Facebook/Image Verification Assistant

Dedeckere: ‘Dat verschillende beeldanalysemethodes enkel de tekst aangeven als beeldvreemd, doet vermoeden dat deze tekst aan de afbeelding is toegevoegd.’

Toen de sensibiliseringscampagne in Charleroi opdook in april 2021 was er berichtgeving in de media over een bijwerking van het AstraZeneca-vaccin: het zou in uiterst zeldzame gevallen tot een trombose leiden. Wellicht werd de nepslogan daarop gebaseerd. In Le Soir zei professor bloedings- en vaatziekten Thomas Vanassche (KU Leuven) daarover dat ‘wie zich zorgen maakt over een trombose, zich beter laat vaccineren’. De reden? De kans op een trombose is veel hoger bij een besmetting met het coronavirus dan op deze uiterst zeldzame bijwerking na vaccinatie.

Conclusie

De foto met een reclamebord in Charleroi werd gemanipuleerd. De slogan ‘om morgen te sterven aan een trombose, laat ik me vaccineren’ heeft nooit in het straatbeeld gehangen. De foto is misleidend en beoordelen we als onwaar.

Bronnen

Alle bronnen werden laatst geraadpleegd op 24 augustus 2021.

Krasse uitspraak, straf cijfer of dito feit in de actualiteit gezien? Stuur uw vraag met exacte bronvermelding van het citaat naar factcheck@knack.be

Meer informatie over de factchecks vindt u op de website van Knack.

U vindt onze factchecks ook terug bij deCheckers, samen met betrouwbare factchecks van andere Vlaamse redacties.

Knack is erkend lid van het International Fact-Checking Network (IFCN) en European Fact-Checking Standards Network (EFCSN).

Krasse uitspraak, straf cijfer of dito feit in de actualiteit gezien?
Vul uw vraag in op de website van deCheckers met exacte bronvermelding van het citaat of stuur het naar factcheck@knack.be.


Roularta Media Group
© Roularta Media Group

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.

Partner Content