Factcheck: nee, de schaal van de branden in LA is niet te wijten aan het verwijderen van dammen

Volgens socialemediagebruikers is het waterbeheer van de Californische gouverneur Gavin Newsom verantwoordelijk voor de proporties die de branden in Los Angeles hebben aangenomen. Weggehaalde dammen zouden voor een tekort aan water gezorgd hebben. Dat klopt niet. De dammen die verwijderd zijn, liggen niet in de buurt van Los Angeles. De stad haalt haar water van andere plaatsen.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleert de bewering dat de schaal van de branden in Los Angeles zo groot is geworden door slecht waterbeheer van de Democratische gouverneur van California, Gavin Newsom. Hij zou de watervoorraad hebben beperkt door dammen weg te nemen om de biodiversiteit te herstellen. 

De branden in de buurt van Los Angeles braken op 7 januari op verschillende plaatsen uit en zijn snel geëscaleerd. Een gebied ter grootte van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zou al in vlammen zijn opgegaan. 28 mensen lieten al het leven gelaten, lezen we in The Los Angeles Times en op de website van de Californische brandweer. Een van de redenen dat de branden zo’n grote schaal konden aannemen, was problemen met de toevoer van water, lezen we bij Reuters.

Op X circuleert ook een video die socialemediagebruikers gebruiken om hun bewering te staven. In de tekst op de video lezen we: ‘Gouverneur Gavin Newsom heeft een plan gelanceerd om de zalmhabitat in Californië te herstellen.’ Een post met die video werd ruim 3,4 miljoen keer bekeken.

De video blijkt afkomstig van het Amerikaanse persagentschap Associated Press (AP) en gaat over de plannen van de gouverneur van Californië om dammen weg te nemen die de migratie van zalm blokkeert, lezen we in The Independent. Het plan waar socialemediagebruikers naar verwijzen, zou in januari 2024 zijn gelanceerd.

Knack schreef in het verleden al factchecks over het aanpassen van waterbeheer om de biodiversiteit te beschermen. Zo bleek het niet te kloppen dat het weghalen van dammen een rol heeft gespeeld in de verwoestende kracht van storm Boris in Centraal-Europa of de overstromingen in Valencia vorig jaar. Daarnaast achterhaalde Knack dat een vijfde van de brandkranen in Los Angeles zonder water viel tijdens de bosbranden.

Klopt het dat waterbeheer verantwoordelijk is voor de schaal van de branden in LA?

Welke dammen zijn weggehaald?

In de virale video staat Newsom langs de rivier Elk in de buurt van de stad Eureka. Op het moment dat de video werd opgenomen was daar een stuk land in overstromingsgebied omgevormd om zalmhabitats te herstellen. Het gaat om een stuk van de rivier dat aan de kust ligt en waar geen grote dammen te bespeuren zijn. In de video geeft Newsom aan de komende jaren dammen te willen verwijderen om ook op andere plaatsen de biodiversiteit te herstellen.

In het artikel van AP lezen we dat Newsom vanaf 2024 dammen zoals de Scott Dam en de Cape Horn Dam wil weghalen of vervangen. Die dammen liggen ruim 800 km ten noorden van Los Angeles.

Daarnaast gaf Newsom aan een dam langs de Malibu Creek en de Matilija Dam langs de rivier Ventura te willen verwijderen. Die laatste twee dammen liggen respectievelijk 68 en 136 km van Los Angeles verwijderd. In januari 2024 zaten deze projecten nog maar in de eerste fases van hun ontwikkeling.

Het weghalen van de Scott- en Cape Horn-dammen zou ten vroegste in 2028 beginnen. De dam langs de Malibu Creek zou waarschijnlijk pas volledig verwijderd zijn in 2035. Het weghalen van de laatste dam, die langs de rivier Ventura, zou rond 2030 kunnen plaatsvinden.

We zoeken via Google of er recent nog andere dammen verwijderd zijn in Californië. In een artikel van de Britse krant The Guardian lezen we dat voor oktober 2024 vier hydro-elektrische dammen zijn weggehaald langs de rivier Klamath in Californië. Het weghalen van dammen langs deze rivier is uitbesteed aan de ngo Klamath River Renewal Corporation. Volgens die organisatie helpt het wegnemen van de dammen juist om de regio weerbaarder te maken tegen de effecten van een warmer klimaat.

Is er een link met watertekort?

Los Angeles haalt zijn water echter helemaal niet uit de gebieden waar reeds dammen zijn verwijderd. De rivier Klamath stroomt honderden kilometers ten noorden van Los Angeles. De dammen die in de buurt liggen zijn nog niet weggehaald. Volgens een factcheck van The Dispatch haalt Zuid-Californië het grootste deel van zijn water uit de Sierra-regio ten noorden en de rivier Colorado ten oosten van Los Angeles.

Bovendien vertelde Mark Gold, directeur Waterschaarste van de ngo Natural Resources Defense Council, aan CBS News dat tijdens de branden een ‘recordhoeveelheid water was opgeslagen’, lezen we bij Euronews.

Dat bevestigen klimaatwetenschapper Daniel Swain en Janisse Quiñones, de ceo van het Los Angeles Department of Water and Power (LADWP), aan National Geographic. Quiñones wijst er bovendien op dat de waterdruk gezakt was door de hoge belasting van het net. Hierdoor was het moeilijk om genoeg water te vervoeren richting de snel uitdijende branden.

Kortom, het stedelijke watersysteem van Los Angeles was niet in staat om het water snel genoeg naar de branden te krijgen.