Factcheck: nee, de productie van biovoeding stoot niet 37 procent minder broeikasgassen uit

‘De productie van biovoeding stoot wel 37 procent minder broeikasgassen uit dan de traditionele landbouw.’ Dat lazen we in Plus Magazine. Maar het klopt niet.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een artikel in Plus Magazine over biovoeding wordt een kort stuk gewijd aan de gevolgen voor het klimaat. ‘De productie van biovoeding stoot wel 37 procent minder broeikasgassen uit dan de traditionele landbouw’, zo klinkt het. Wanneer we dat navragen bij de journalist, verwijst hij naar een artikel in het vaktijdschrift Bio Linéaires, dat op zijn beurt verwijst naar een wetenschappelijke studie. Daar wordt geconcludeerd dat het voedsel van consumenten die veel bio eten, per dag 37 procent minder broeikasgassen oplevert dan dat van consumenten die weinig bio eten. Maar de oorzaak ligt niet zozeer bij de biofactor, maar wel bij het feit dat de ‘biogroep’ veel minder vlees eet.

Wanneer we zelf op zoek gaan naar wetenschappelijk onderzoek, botsen we al snel op een vaak geciteerde studie die in 2019 verscheen in Nature. Daarin wordt uitgegaan van het scenario dat de voedselproductie in Engeland en Wales volledig zou overschakelen op biologische landbouw. De auteurs voorspellen dat de uitstoot van broeikasgassen in eigen land zou dalen met 6 procent. Maar omdat de opbrengst van biologische landbouw veel lager is, zou er veel meer import (en extra land elders) nodig zijn, waardoor de totale uitstoot stevig zou toenemen.

De stelling in Plus Magazine klopt niet, zegt professor conservatiebiologie Olivier Honnay (KU Leuven). ‘In 2017 verscheen een goede meta-analyse die onder meer concludeerde dat er per kilogram geproduceerd voedsel geen significant verschil is tussen biologische landbouw en traditionele landbouw als het gaat over de uitstoot van broeikasgassen. Bij de traditionele landbouw wordt vaak gewezen op de grote CO2-uitstoot bij de productie van synthetische meststoffen. In de biologische landbouw wordt doorgaans stalmest gebruikt. Maar wanneer die op het veld wordt gebracht, komt zeer veel N20 (lachgas) en ook methaan vrij, dat zijn krachtige broeikasgassen.’

‘Bovendien heb je bij biolandbouw gemiddeld 50 procent méér land nodig om dezelfde opbrengst te hebben als bij traditionele landbouw’, vervolgt Honnay. ‘Dat is land dat je vanuit klimaatoogpunt beter zou kunnen gebruiken om te bebossen en zo koolstof vast te leggen in bomen en bodem. Let wel: dit gaat over gemiddeldes. Bij fruit is het verschil in opbrengst tussen biolandbouw en traditionele landbouw bijvoorbeeld veel kleiner, en worden ook minder meststoffen gebruikt, waardoor biolandbouw hier net iets beter scoort. Als je een klimaatvriendelijk dieet wilt volgen, is het vooral belangrijk om minder vlees te eten. Hoe dat geproduceerd wordt, is minder van tel.’

Emeritus hoogleraar plantenbiotechniek Wannes Keulemans (KU Leuven) beaamt dat. ‘Ik heb zelf een theoretische schatting gemaakt van wat er zou gebeuren, mocht 25 procent van de Vlaamse veeteelt – de landbouwsector die ruimschoots de meeste broeikasgassen uitstoot – biologisch worden. Dat zou inderdaad kunnen leiden tot een daling van de broeikasgasuitstoot met 37 procent in Vlaanderen. Maar dat is vooral te wijten aan het feit dat je veel minder vee zou kunnen houden op dezelfde oppervlakte. Er zijn namelijk strenge regels rond biologisch veevoeder, dat grotendeels in eigen land geproduceerd moet worden. Om evenveel vlees te produceren, moet je dus elders land vrijmaken. Dat gebeurt vaak door ontbossing, wat zeer hoge CO2-kosten met zich meebrengt. Daardoor ligt de werkelijke broeikasgasuitstoot voor biologische veeteelt dus een heel stuk hoger.’