Factcheck: nee, de ongelijkheid in België neemt niet toe

Volgens een Facebookpost van de PVDA neemt de ongelijkheid toe, ook in België. Dat klopt niet. Onderzoek door ongelijkheidsexpert Ive Marx (UAntwerpen) en recente cijfers van de Nationale Bank tonen aan dat de ongelijkheid in België net daalt. De partij heeft ondertussen toegegeven dat het om een fout ging en de post verwijderd.  

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 15 januari verschijnt onderstaande post op de Facebookpagina van de PVDA (hier gearchiveerd).

In die post heeft de PVDA het over ‘de toename van de ongelijkheid, ook in België’’, en suggereert de partij dat die toename zou blijken uit het jaarlijkse Oxfam-rapport. Daarin lezen we dat er in België een grote ongelijkheid bestaat als het gaat om de verdeling van de rijkdom, maar dat die ongelijkheid zou toenemen, vinden we in dat rapport niet terug.

We nemen contact op met PVDA-woordvoerder Ivo Flachet, met de vraag op welke bronnen de partij zich baseert voor de Facebook-uitspraak over de toenemende ongelijkheid. ‘We hebben het nagekeken en zien nu dat de communicatiemedewerker van de partij, voor het opstellen van het bericht, ook oude informatie mee in overweging heeft genomen. We hebben het bericht dan ook verwijderd,’ laat Flachet via e-mail weten.

Peter Mertens, algemeen secretaris, federaal parlementslid en gemeenteraadslid in Antwerpen voor de PVDA, stelde trouwens eerder al dat de ongelijkheid in ons land zou toenemen. ‘De ongelijkheid neemt toe, de mythe van het egalitaire België ligt in scherven’, schreef hij op 30 april 2023 op X (voorheen Twitter, hier gearchiveerd).

Bij heel wat mensen leeft de opvatting dat de ongelijkheid toeneemt in ons land. Maar klopt dat wel? 

Nee, de ongelijkheid in België daalt net, zo bleek onlangs uit een artikel in Knack.

‘De ongelijkheid in België is vrij beperkt, zeker in vergelijking met andere rijke landen.  Bovendien nam zowel de vermogens- als de inkomensongelijkheid de voorbije jaren nog af, zo is gebleken uit nieuwe, recente cijfers van de Nationale Bank en de Europese Centrale Bank (ECB)’, schreef Knack-journalist Ewald Pironet.

Dat de ongelijkheid in België niet toeneemt, blijkt onder meer uit het onderzoek van ongelijkheidsexpert Ive Marx (UAntwerpen). ‘Het is de heersende overtuiging dat de armoede en ongelijkheid toenemen, terwijl we weten dat het niet klopt: België doet het zowel qua armoede als qua ongelijkheid bijzonder goed, zegt Marx in een interview met Knack, dat verscheen op 19 juni 2023.

Dat werd recent nog bevestigd door cijfers van de Nationale Bank en de Europese Centrale Bank (ECB) die zeer actueel zijn; ze gaan terug tot aan de zomer van 2023. 

Uit die cijfers blijkt dat midden vorig jaar de top 10 procent van de rijkste Belgen 55 procent van het nettovermogen bezat. Dat nettovermogen is goed voor 2900 miljard euro en bestaat uit alle aandelen, al het spaargeld en vastgoed, enzovoort. Om het nettovermogen te berekenen, worden van het totale vermogen de schulden nog afgetrokken.

Ook het spaargeld dat Belgen elders in de Europese Unie of bijvoorbeeld Zwitserland hebben, is daarbij inbegrepen, net als het vastgoed dat ze bezitten in landen als Spanje. De 50 procent minst vermogenden bezitten slechts 8,4 procent van het nettovermogen.

Die 55 procent die de rijkste 10 procent Belgen vandaag bezitten, is een daling in vergelijking met vijf jaar geleden. Toen bezaten zij nog bijna 60 procent van het totale nettovermogen. Terwijl het aandeel in het nettovermogen van de rijkste Belgen afnam, bleef dat in de eurozone het voorbije decennium vrij constant rond de 56 procent. Ook de 8,4 procent van de 50 procent minst vermogenden bleef vrij constant.

De vermogensongelijkheid in ons land neemt al sinds 2011 af. België is nu minder ongelijk dan de meeste landen in het eurogebied. Dat komt volgens de Nationale Bank omdat in ons land heel veel mensen een woning bezitten en omdat de waarde van de Belgische aandelen niet sterk steeg.

‘De daling van de vermogensongelijkheid is onder meer te danken aan de stijging van de huizenprijzen’, schrijft journalist Daan Killemaes in Trends. ‘Omdat 70 procent van de gezinnen eigenaar is van een woning, hebben stijgende huizenprijzen een dempende invloed op de vermogensongelijkheid’, zegt Steven Cappoen, statisticus van de Nationale Bank. in datzelfde Trends-artikel.

Ook de relatief povere prestaties op de beurzen droegen de voorbije jaren bij aan een daling van de vermogensongelijkheid. Dat komt omdat de genoteerde aandelen grotendeels in handen zijn van de 10 procent rijkste gezinnen. Als de huizenprijzen dus sneller stijgen dan de aandelenkoersen, wat de voorbij jaren het geval was, dan daalt de vermogensongelijkheid, zo legt Killemaes nog uit.