Factcheck: Nee, de Koran verbiedt niet om bomen te planten

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een video op Facebook zien we hoe mannen jonge boompjes uit de grond losrukken. Het zou gaan over moslims die dat doen ‘omdat de Koran het planten van bomen verbiedt’. Die bewering klopt niet. De video toont een conflict over landgebruik in Pakistan.

Op 3 november post een Antwerpenaar een video op Facebook waarin we mannen jonge boompjes zien uitrukken. Volgens het bijschrift zouden die bomen ‘door een ngo zijn geplant’ en worden ze verwijderd ‘omdat de Koran het planten van bomen verbiedt’. De video werd 526 keer gedeeld en 642.700 mensen zagen hem op hun tijdlijn passeren.

In de commentaren onder de video wordt er gesproken over een ‘achterlijk volk’ en ‘wereldverwoestende volkeren’.

Een van de commentaren verwijst naar een artikel van France 24 over de video. De factcheckers van France 24 onderzochten deze zomer al dezelfde video die op 9 augustus online kwam op Twitter. De premier van Pakistan Imran Khan had opgeroepen om die dag over heel Pakistan 3,5 miljoen bomen te planten.

https://twitter.com/ImranKhanPTI/status/1292028530289709058Imran Khanhttps://twitter.com/ImranKhanPTI

I want everyone to join me tomorrow, 9 Aug, in planting trees all over Pak. Have asked my MPs, ministers, Chief Ministers and Tiger Force to participate in the biggest tree planting campaign in our history. The target is 35 lakh trees in a day though we will try to exceed it.

— Imran Khan (@ImranKhanPTI) August 8, 2020

Die oproep kadert in een uitbreiding van het project Billion Tree Tsunami Afforestation Project waarbij de overheid van de Khyber Pakhtunkhwa-regio al sinds 2014 ontbossing tegengaat door aanplanting van bomen. Op 9 augustus 2020 koos de lokale overheid van die regio in het noordwesten van Pakistan een stuk land om nieuwe bomen te planten. Maar twee stammen beweren dat de grond van hen is.

Volgens France 24 plantte een groep vrijwilligers duizenden bomen in de aangeduide zone, maar werden die jonge boompjes een paar uur later uitgerukt door mensen van de andere clan.

Volgens de Engelstalige Pakistaanse krant Dawn vreesden ouderen dat de overheid met de boomplantactie hen zou willen onteigenen. Een ambtenaar van het districtsbestuur zei over het incident dat er een geschil was tussen twee machtige stammen over eigendom van het land: ‘Een van de partijen was aanwezig toen de campagne werd opgestart, terwijl de andere niet op de hoogte was van de actie en de jonge boompjes ontwortelde.’

Het ontwortelen van bomen was dus een protestactie over een landgeschil. Over religieuze motieven vinden we niets terug.

De Koran over bomen

Volgens de Vlaming die de video online plaatste werden de bomen echter uitgerukt, omdat ‘de Koran het planten van bomen verbiedt’. Is dat zo?

Docent Arabisch* Peter Derie aan de UGent: ‘Als de Koran het planten van bomen had verboden, zouden er nu geen moslims meer zijn. Zonder bomen hadden de bedoeïenen en woestijnbewoners geen schaduw of dadels gehad.’

Derie wijst op de voornaamste rol die bomen spelen in het heilige boek van de Islam: ‘Bomen zijn in de Koran een teken van de creatieve kracht van God, net zoals de regen of andere natuurfenomenen. In de Koran staat dat de mens niet in staat is om de zaden van de bomen te produceren. Enkel God kan scheppen. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat het de mens verboden is om bomen te planten. Reproductie is zelfs een gave van God aan de mens.’

Bomen (shajara in het Arabisch) komen 19 keer aan bod in de Koran. We zoeken die passages over bomen op in een Nederlandse vertaling van de Koran. We vinden inderdaad niets terug over een verbod op bomen planten. Wel gaat het onder andere over het hout van een boom dat als brandstof kan dienen (soera 36, vers 80), dat bomen Hem aanbidden (55,6), dat de gezegende olijfboom olie geeft (24,35) en dat er een boom groeit op de berg Sinaï (23, 20).

Ook de boom in het verhaal van Adam en Eva komen we tegen in soera 2 vers 35: “O Adam, vertoef in de tuin, jij en jouw vrouw, en eet daaruit overvloedig waar jullie ook wensen, maar nader deze boom niet, anders zullen jullie tot de onrechtplegers behoren.”

Soennitische moslims zien het planten van bomen zelfs als liefdadigheid. Zo blijkt uit een passage uit het boek Sahieh Al-Boekharie: “Elke moslim die planten kweekt of grond verbouwt, waarvan een vogel, een dier of een mens eet, wordt beschouwd als iemand die een aalmoes heeft gegeven.” Geïnspireerd door die passage helpt de hulporganisatie Islamic Relief Tsjetsjenen met een gezichtsbeperking om fruitbomen te planten.