Factcheck: nee, de Iraanse oud-president werd niet door een pieper vermoord

Op sociale media circuleert een foto van de Iraanse oud-president Ebrahim Raisi. Op de foto zou een pieper of pager te zien zijn. Volgens socialemediagebruikers werd Raisi op dezelfde manier als Hezbollahstrijders in september via zo’n communicatieapparaat vermoord. Daarvoor is geen bewijs. Het Iraanse leger geeft inderdaad aan na de aanslag op Hezbollah niet langer piepers te gebruiken, maar Raisi zou zijn overleden door een helikoptercrash in dichte mist.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleert een foto van de Iraanse oud-president Ebrahim Raisi die op 19 mei 2024 het leven liet bij een helikoptercrash. Op de foto zou een pieper of pager te zien zijn. Dat is een soort primitieve telefoon waarmee je signalen kunt ontvangen.

‘De helikoptercrash op 19 mei dit jaar waarbij de Iraanse president Ebrahim Raisi en minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amirabdollahian om het leven kwamen, kan dus moord met voorbedachte rade zijn’, schreef een Nederlandstalige X-gebruiker bij de foto. ‘Was het wel echt mist die zijn helikopter heeft neergehaald en hem heeft vermoord?’ vraagt iemand anders zich op dat platform af.

‘Is het mogelijk dat de Iraanse president Ebrahim Raisi vermoord is door zijn pieper op te blazen als een soort experiment, voordat ze het uitvoerden in Libanon en Syrië?’ vraagt iemand anders zich af. Op 18 en 19 september werden namelijk meer dan 3000 piepers, die gebruikt werden door leden van de Libanese partij Hezbollah, tot ontploffing gebracht. Minstens 32 personen, onder wie kinderen, zijn door de aanval om het leven gekomen. Israël heeft de aanval niet opgeëist, maar experten zijn er wel van overtuigd dat Israël verantwoordelijk is, lezen we bij BBC News.

De foto circuleert op X (hier, hier en hier), Facebook (hier en hier), Instagram (hier en hier) en YouTube (hier en hier). Op X verscheen de foto zelfs met een bijschrift in het Swahili.

Zelfs een Iraans parlementslid hintte naar de pieper van Raisi als mogelijke reden voor zijn dood. ‘Een van de mogelijke scenario’s voor het neerstorten van zijn helikopter was de ontploffing van zijn pieper’, vertelde Ahmad Bakhshayesh Ardestani aan de Iraanse krant Didban Iran op 22 september.

Maar is daar bewijs voor? Of is de helikopter van Ebrahim Raisi om een andere reden neergestort?

Hoe stortte de helikopter neer?

Toen bekend raakte dat Ebrahim Raisi was overleden, begon meteen ook het speculeren over zijn doodsoorzaak. De eerste berichten stelden dat een helikopter met Raisi aan boord was neergestort in het bergachtige noordwesten van Iran. Volgens de eerste berichten van de Iraanse staatsmedia zou de helikopter van de Iraanse president tegen een bergtop zijn gevlogen en zo zijn neergestort. Er werd van uitgegaan dat het om een ongeval ging, lezen we bij VRT NWS.

Om de doodsoorzaak verder te onderzoeken, beval de stafchef van het Iraanse leger, Mohammad Bagheri, een onderzoek. Een ‘hooggeplaatste commissie’ zou zijn gevraagd om dat onderzoek uit te voeren.

Begin september berichtte de Iraanse staatstelevisie over de vaststellingen van dat onderzoek. Het rapport zou stellen dat ‘complexe klimatologische omstandigheden’ de hoofdoorzaak van de crash zouden zijn. De bergachtige regio was namelijk bedekt met een dikke laag mist. Het rapport sluit bovendien sabotage uit, lezen we bij BBC News.

Waar komt de foto vandaan?

We maken een schermafbeelding van de foto die circuleert en geven die in op Google Lens. Zo komen we terecht op de website van Alamy, een stockfotoagentschap. De foto werd genomen op 14 juni 2022 door een fotograaf van Zuma Press. Volgens Alamy zien we op de foto een ontmoeting tussen de Iraanse president Raisi en de Pakistaanse minister van Buitenlandse Zaken Bilawal Bhutto Zardari in de Iraanse hoofdstad Teheran.

Op basis van de originele foto kunnen we niet met zekerheid stellen dat het zwarte apparaat dat in de virale foto omcirkeld is een pieper is. Het is wel zeker dat Iran al piepers gebruikte voor de aanslag op Hezbollah-leden. Nadien beval het Iraanse leger zijn leden niet langer piepers te gebruiken, uit angst voor een aanslag, lezen we bij Reuters.