Factcheck: nee, de grootvader van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen was geen SS-generaal

Op sociale media gaat de bewering rond dat de grootvader van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen een SS-generaal zou zijn geweest. Daarvoor bestaat geen enkel bewijs. Aan de basis van het gerucht ligt een naamsverwarring: een van Von der Leyens grootvaders had dezelfde naam als een veroordeelde SS’er.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Sinds 18 maart gaat op sociale media een foto viraal waarop we de Duitse dictator Adolf Hitler zien die een onbekende jonge vrouw de hand schudt. Volgens de bijschriften zou de vrouw de grootmoeder zijn van Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Die claim, die afkomstig was uit een Engelstalige X-post, werd onder meer gedeeld in een Nederlandstalige post op X. De claim klopte niet, zo bleek uit een factcheck van Knack.

In een aantal Russischtalige Facebookaccounts die de afbeelding met de valse claim ook deelden, wordt gezegd dat de grootvader van Von der Leyen, Karl Albrecht Oberg, een SS-generaal en ‘chef van de SS en de politie’ zou zijn geweest die 100.000 mensen naar concentratiekampen zou hebben gestuurd. Dezelfde bewering zien we bij Engelstalige X-accounts. 

Op Nederlandstalige socialemediakanalen circuleert de claim dat Von der Leyens grootvader een nazi was al langer.

De Duitstalige factcheckers van Deutsche Presse-Agentur (DPA) bestudeerden in 2020 de stamboom van Ursula von der Leyen. Albrecht is de meisjesnaam van Ursula von der Leyen, Von der Leyen is de naam van haar echtgenoot, Heiko von der Leyen.

Von der Leyens grootvader langs vaderskant is Karl Eduard Albrecht. Hij werd geboren in 1902, was arts en psycholoog, overleed in 1965 en ligt begraven in Bremen. Nergens is er een connectie terug te vinden tussen Albrecht en de nazi’s . 

Von der Leyens grootvader aan moederskant heet Gustav Julius Stromeyer, geboren in 1888. In online archieven is ook zijn naam niet te linken aan de nazi’s.

Naamsverwarring

Hoogstwaarschijnlijk is het gerucht over een verband tussen de grootvader van Von der Leyen en de nazi’s het gevolg van een naamsverwarring. Er is namelijk een SS’er met de naam Karl Albrecht.

Dat is ook niet verbazend, aangezien zowel Karl als Albrecht courante namen zijn in Duitsland. In 2014 waren er in Duitsland meer dan 85.000 inwoners met de achternaam Albrecht, zo achterhaalden de factcheckers van DPA.

Na de Tweede Wereldoorlog werd de SS’er Karl Albrecht veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf voor zijn aandeel in de dood van Poolse gevangenen in Zweilager Gusen, een deel van concentratiekamp Mauthausen. 

Maar die Karl Albrecht is dus niet de grootvader van Von der Leyen. Als dat wel het geval was geweest, dan was dat waarschijnlijk ook al lang in de openbaarheid gebracht. Von der Leyens vader werd in 1976 premier van Nedersaksen. Was zijn vader een veroordeelde SS’er geweest, dan was dat toen wellicht aan het licht gekomen. 

Ook de Georgische factcheckers van Myth Detector en de Bulgaarse factcheckers van AFP onderzochten de claim dat de grootvader van Ursula von der Leyen een SS-generaal zou zijn geweest. Zij kwamen eveneens tot de conclusie dat die bewering niet klopt.