Factcheck: nee, de Franse president Macron heeft geen totaalverbod afgekondigd op het melden van de recente rellen op sociale media

Volgens virale Twitterberichten zou de Franse president Emmanuel Macron naar aanleiding van de recente Franse rellen ‘een totaalverbod hebben afgekondigd op het melden van gebeurtenissen op sociale media’. Dat is onjuiste informatie, mogelijk gebaseerd op een vervalste politiemededeling. Macron heeft wel in de media verklaard dat hij een tijdelijke beperking niet uitsluit. 

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 4 juli verschijnt onderstaande tweet (hier gearchiveerd).

Volgens de auteur van de tweet, die 653 keer wordt geretweet, heeft de Franse president Emmanuel Macron ‘een totaalverbod afgekondigd op het melden van gebeurtenissen op sociale media in Frankrijk’.

Met die ‘gebeurtenissen’ verwijst de twitteraar naar de recente zware rellen in verschillende Franse steden. Die zijn begonnen nadat de Franse politie op 27 juni de 17-jarige Nahel M. had doodgeschoten tijdens een verkeerscontrole in de Parijse voorstad Nanterre. De rellen, die nog altijd aan de gang zijn, gaan gepaard met de plundering en vernieling van winkels, openbare gebouwen en auto’s. 

Op sociale media circuleren heel wat beelden van die rellen, maar er worden ook beelden gedeeld die er niets mee te maken hebben – oudere beelden die helemaal niet in Frankrijk zijn gefilmd, bijvoorbeeld, zoals Knack al in enkele eerdere factchecks aantoonde.

Klopt het dat president Macron het zou verboden hebben om de recente Franse gebeurtenissen te melden op sociale media, zoals in deze tweet wordt gesteld?

Nee. Het Franse ministerie van Binnenlandse Zaken heeft op 2 juli een tweet gepubliceerd waarin het uitlegt dat een vermeend persbericht van de nationale politie dat tijdelijke restricties van de internettoegang in bepaalde wijken zou opleggen, vervalst is. Volgens het ministerie is er geen enkele beslissing in die zin genomen.

In diezelfde post roept het ministerie wel op om geen foutieve informatie te verspreiden, en alleen te vertrouwen op informatie die afkomstig is van een betrouwbare bron.

Ook de Franse politie zelf heeft een Facebookbericht verspreid over het vervalste persbericht.

Escalatie

In Het Nieuwsblad lezen we dat de Franse president Emmanuel Macron wél de socialemediabedrijven heeft opgeroepen om beelden te verwijderen van de rellen die het land in de greep houden. Macron is van mening dat jongeren het geweld dat ze op sociale media zien, proberen na te bootsen, waardoor dat geweld escaleert. 

Ook lijkt de mogelijkheid dat Macron internetrestricties zou opleggen, niet helemaal uit de lucht gegrepen. De Franse kwaliteitskrant Le Monde schrijft op 5 juli dat de president het idee heeft geopperd om de toegang tot sociale media te beperken of zelfs te verhinderen op momenten waarop opnieuw rellen zouden plaatsvinden. Macron heeft die uitspraak volgens de krant gedaan op 4 juli, tijdens een bijeenkomst met 200 burgemeesters in het Elysée.  ‘Een praktijk die tot nu toe enkel door autoritaire regimes werd toegepast’, aldus Le Monde.

De tijdelijke blokkering van de toegang tot sociale media is niet specifiek voorzien in de Franse wetgeving en doet belangrijke juridische vragen rijzen, aldus nog Le Monde. Zowel de Franse grondwet als het Europees recht garandeert het recht op vrije meningsuiting en het Franse Grondwettelijk Hof heeft al meerdere keren geoordeeld dat maatregelen die de vrije meningsuiting beperken in naam van de bescherming van de publieke orde, proportioneel en gerechtvaardigd moeten zijn. 

Er geldt, voor alle duidelijkheid, op dit moment geen enkele beperking op het gebruik van de sociale media in Frankrijk. Op 5 juli leek de Franse regering trouwens al op haar stappen terug te keren. Het kabinet van de minister van Digitale Zaken liet aan France Inter weten dat de toegang tot sociale media beperken ‘niet op tafel ligt’. Olivier Véran, de woordvoerder van de regering, heeft van zijn kant uitgelegd dat het eerder zou gaan om het beperken van functionaliteiten, zoals geolocalisatie op bepaalde platformen of het verwijderen van oproepen tot acties in de openbare ruimte. ‘Maar de rol die dit soort van functionaliteiten heeft gespeeld bij de recente rellen is onduidelijk, en daarom moeten we voorzichtig zijn.’