Op sociale media en op alternatieve nieuwssites wordt beweerd dat dokters verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor schade veroorzaakt door coronavaccins. Dat klopt niet. Artsen kunnen enkel aansprakelijk worden gesteld voor fouten bij het toedienen van de vaccins, niet voor bijwerkingen van de vaccins zelf.
Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.
Een uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie leidt op sociale media en alternatieve nieuwssites tot ophef. De uitspraak zou stellen dat dokters verantwoordelijk kunnen worden geacht voor complicaties na het toedienen van coronavaccins.
‘Het Hof van Justitie van de EU stelt artsen aansprakelijk in geval van vaccinatie’, schrijft een Franstalige socialemediagebruiker bijvoorbeeld op X. ‘Volgens een uitspraak van het Europees Hof van Justitie in februari zijn artsen persoonlijk aansprakelijk voor letsels als gevolg van de covid-19-vaccins die zij toedienen. Ze kunnen namelijk zelf kiezen of ze de vaccins voorschrijven of afraden’, schrijft een Engelstalige gebruiker op datzelfde platform.
Het bericht werd ook door Nederlandstalige socialemediagebruikers gedeeld. ‘Het Hof van Justitie is van oordeel dat alleen artsen verantwoordelijk zijn voor de gevolgen van covidvaccinaties, omdat zij de injectie mochten weigeren’, schrijft iemand op X. De claim circuleert ook op Facebook (zoals hier, hier en hier) en op Italiaanse en Franse alternatieve nieuwssites.
De bewering bereikte ook de mailbox van de factcheckredactie van Knack. ‘Stof om te factchecken: als onderstaande bewering klopt, wil dat zeggen dat enkel de artsen die het vaccin aanbevolen of toegediend hebben aansprakelijk zijn voor de eventuele vaccinatieschade’, schreef een bezorgde lezeres.
Om welke uitspraak gaat het en stelt die inderdaad dat artsen verantwoordelijk zijn voor de schade die coronavaccins zouden berokkenen?
Italiaanse dokter
Volgens Curia, de publiekssite van het Hof van Justitie van de Europese Unie, dateert de uitspraak van 30 januari 2025. Het geding werd aangespannen door Giovanni Frajese, een Italiaanse dokter en professor aan de Universiteit van Rome (Foro Italico) die zich in het verleden al kritisch uitliet over de coronavaccins. Frajese nam in 2022 deel aan de Italiaanse parlementsverkiezingen voor de eurosceptische partij Italexit, maar werd niet verkozen.
Frajese verweet de EU dat het goedkeuren van de coronavaccins van farmabedrijven Moderna en BioNTech door de Europese Commissie ervoor had gezorgd dat dokters zoals hij verplicht werden om die vaccins toe te dienen. Daaromn probeerde hij via gerechtelijke weg de Europese goedkeuring van die vaccins nietig te verklaren.
Die aanvraag werd onontvankelijk verklaard door het Europees Hof in juli 2023. Dat wil zeggen dat de zaak zonder uitspraak werd berecht. Frajese ging in beroep tegen die beslissing, maar het beroep werd verworpen. Het is de duiding van de verwerping van dat beroep die nu circuleert als argument voor de bewering dat ‘enkel dokters verantwoordelijk kunnen worden geacht voor vaccinatieschade’.
Het Europees Hof oordeelt de dat geen enkele van de besluiten die de vaccins goedkeuren, stelt dat de artsen die bereid zijn de betrokken vaccins toe te dienen verantwoordelijk of verplicht zouden zijn om de veiligheid en de doeltreffendheid ervan te controleren. ‘Het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA) gaat na of de geneesmiddelen veilig en werkzaam zijn.’
Het Europees Hof oordeelt verder dat het Frajese vrijstaat om het vaccin niet toe te dienen indien hij twijfels zou hebben over de veiligheid of de werkzaamheid ervan. ‘De betwiste besluiten hebben geen enkele invloed op de verplichtingen van vaccinerende artsen, waaronder Frajese, en elke eventuele aansprakelijkheid van laatstgenoemde jegens zijn patiënten staat los van die goedkeuringen en van de beschikbaarheid van de vaccins op het grondgebied van de Unie’, besloot het Europees Hof.
Medische fouten
Het argument van het Europees Hof dat de arts niet verplicht is om iets toe te dienen, werd dus verkeerd geïnterpreteerd.
De factcheckers van het Duitse persbureau dpa controleerden de bewering ook en kwamen tot dezelfde conclusie. Ook uit hun analyse blijkt dat artsen aansprakelijk zijn voor medische fouten. Dat betekent in de context van coronavaccins dat ze aansprakelijk zijn voor fouten bij het toedienen van een vaccin, niet voor de inhoud ervan. Daar zijn de farmaceutische bedrijven die de vaccins op de markt brengen verantwoordelijk voor.
Wat betreft de coronavaccins hebben de lidstaten van de EU overigens een deel van die aansprakelijkheid op zich genomen in het geval dat burgers schadeclaims zouden maken rond bijwerkingen van de vaccins.
Conclusie
– Op sociale media en op alternatieve nieuwssites circuleert de bewering dat dokters verantwoordelijk kunnen worden gesteld voor schade veroorzaakt door coronavaccins.
– Dat klopt niet. Er wordt verwezen naar een uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie, maar in die uitspraak staat alleen dat een arts niet verplicht is om het vaccin toe te dienen.
– Artsen kunnen enkel aansprakelijk worden gesteld voor fouten bij het toedienen van de vaccins, niet voor bijwerkingen van de vaccins zelf.
– We beoordelen de bewering daarom als onwaar.
Bronnen
De links naar de gebruikte bronnen zijn terug te vinden in de tekst.
Alle bronnen werden laatst geraadpleegd op 24 april 2025.
