Factcheck: nee, de EU heeft koffie niet schadelijk voor de gezondheid genoemd

Volgens socialemediagebruikers en alternatieve nieuwssites zou er een regelgevend document van de Europese Unie bestaan dat cafeïne en koffie als schadelijk aanduidt. Dat klopt niet. De Europese Commissie heeft op advies van de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) beslist om het gebruik van cafeïne als pesticide te verbieden uit vrees voor de gezondheidsimpact, maar ziet geen gevaar in de menselijke consumptie van redelijke porties cafeïnehoudende voeding.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleert de bewering dat de EU koffie zou willen verbieden. De EU zou cafeïne namelijk als schadelijk voor de gezondheid hebben bestempeld.

‘Brusselse bureaucraten verklaren cafeïne gevaarlijk’, schrijft de alternatieve nieuwssite Frontnieuws bijvoorbeeld. ‘In een regelgevend document heeft de Europese Unie cafeïne gecategoriseerd als “schadelijk voor de gezondheid”.’

Het artikel op Frontnieuws verwijst naar een artikel in het Britse dagblad The Telegraph. ‘Koffie is schadelijk voor mensen, zegt de Europese Unie in een regel die het gebruik van cafeïne als pesticide bant’, lezen we in dat artikel.

De bewering circuleert daarnaast ook op X (hier, hier en hier) en op Facebook. ‘De EU is bezig met een verbod op koffie’, schreef iemand bijvoorbeeld op dat eerste platform. ‘De EU heeft cafeïne gebannen’, maakt een andere alternatieve nieuwssite van de bewering.

In het verleden werden al andere organisaties verdacht koffie te willen verbieden. Knack onderzocht eerder al de bewering dat het World Economic Forum (WEF) koffie wilde verbieden.

Bestaat er echt een Europees document waarin cafeïne als schadelijk voor de gezondheid wordt aangemerkt?

Wat zegt de Europese Commissie?

We zoeken het rapport waarop deze beweringen gebaseerd zijn. Via Google komen we bij een beslissing van de Europese Commissie van 30 oktober 2024 terecht. Uit de titel blijkt dat de beslissing betrekking heeft op het goedkeuren van het gebruik van cafeïne als insecticide. Het Franse bedrijf Progarein had een aanvraag ingediend om cafeïne als een basisonderdeel voor insecticiden te mogen gebruiken. Na wetenschappelijk advies te hebben gevraagd aan de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA), besloot de Europese Commissie om het gebruik in pesticiden niet goed te keuren (p. 1).

De Europese Commissie motiveert die beslissing als volgt: ‘De Europese Voedselveiligheidsautoriteit stelde dat cafeïne negatieve effecten kan hebben op het cardiovasculair systeem, hydratatie en lichaamstemperatuur bij volwassenen, en op het centraal zenuwstelsel bij volwassenen en kinderen.’ Als het in hoge concentraties – 2000 milligram per kilogram lichaamsgewicht – oraal ingenomen wordt, kan het schadelijk zijn voor de gezondheid. Een kop koffie bevat ongeveer 90 milligram cafeïne. Daarnaast stelt de Europese Commissie dat het gebruik van cafeïne als pesticide ervoor zal zorgen dat de toegestane drempelwaarde voor cafeïne in drinkwater wordt overschreden. ‘Op basis van de beschikbare informatie kan de niet-dieetkundige impact van cafeïne als gewasbeschermingsmiddel op arbeiders, omstanders en omwonenden niet worden ingeschat’, gaat het rapport verder (p. 2).

Op de website van EFSA vinden we de aanbeveling terug die die organisatie in 2021 al gaf over het gebruik van cafeïne als pesticide. Daar vinden we inderdaad de mogelijke negatieve effecten op bijvoorbeeld het cardiovasculair systeem terug. De aanbeveling stelt dat er ‘veilige dosissen’ mogelijk zijn: ‘Dit kan als een basis dienen om te bepalen aan hoeveel cafeïne mensen kunnen blootgesteld worden (p. 3-4).’

Op de website van EFSA vinden we ook een pagina terug over de veiligheid van cafeïne in voedingsproducten. ‘In mei 2025 publiceerde EFSA een wetenschappelijk advies over de veiligheid van cafeïne. Dit advies stelt dat acute of dagelijkse inname van cafeïne niet voor veiligheidskwesties zorgt voor de algemene populatie’, lezen we op de website.