Factcheck: nee, de Algerijnse boksster Imane Khelif is geen man

Nadat Imane Khelif op de Olympische Spelen in Parijs de kwartfinale won van een Italiaanse boksster die al na 46 seconden had opgegeven, noemden socialemediagebruikers, politici en andere bekendheden de match oneerlijk, omdat Khelif een man zou zijn. Daarvoor bestaat geen enkel bewijs.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Nadat de Algerijnse boksster Imane Khelif op 1 augustus 2024 de kwartfinale van het olympisch bokstoernooi voor vrouwen in de categorie -66 kilogram won van de Italiaanse Angela Carini, ontstond er hevige commotie.

Na 46 seconden vechten had Carini al aangegeven dat ze niet verder wilde boksen. Nadat de overwinning van Khelif werd aangekondigd, sprak de Italiaanse boksster duidelijk minstens twee keer in het Italiaans uit: ‘Non è giusto’ – ‘Het is niet eerlijk’ (vanaf 02:25 in deze video).

Heel wat gebruikers van sociale media lijken het daarmee eens te zijn. In sommige Facebookposts wordt Khelif een man genoemd, in andere een transvrouw. 

IStandWithCarini

Ook verschillende bekendheden roeren zich over de kwestie, onder de hashtag #IStandWithCarini. De Amerikaanse zwemster Riley Gaines post op X een foto van Angela Carini met daarbij als commentaar: ‘Er is geen plaats voor mannen in de vrouwensport.’ De post is ondertussen 304 miljoen keer bekeken en blijft viraal gaan op het platform.

Het X-account “FairPlayForWomen” tweet, in het Engels: ‘Angela Carini (blauw, vrouw) geeft forfait tijdens de kamp tegen Imane Khelif (rood, man) enkele minuten na de start van de wedstrijd’. Die post werd onder meer gedeeld door Elon Musk en bereikte meer dan 41 miljoen gebruikers, maar werd later van het platform verwijderd omwille van een inbreuk op het auteursrecht op de beelden.

Kamala Harris

Ook andere celebrities gebruikten de term ‘man’ om de Algerijnse atleet te beschrijven. De Britse schrijfster J.K. Rowling, bijvoorbeeld, deed dat op X, met een post die goed was voor meer dan 100 miljoen views. 

‘Ik denk dat atleten met mannelijke genetische kenmerken niet mogen worden toegelaten in vrouwencompetities’, zegt de Italiaanse premier Giorgia Meloni dan weer in een video die op X circuleert.

Ook de Amerikaanse presidentskandidaat Donald Trump sprong op de overwinning van Khelif, met een post op zijn eigen sociale netwerk Truth Social. Hij postte een video van de bokskamp met daarbij een verkiezingsbelofte: ‘Ik zal mannen weghouden uit de vrouwensport!’. Ook Trumps running mate JD Vance deelde een video van de match. Hij deed dat op X en voegde er nog een sneer naar presidentskandidaat Kamala Harris aan toe: ‘Dit is waar de genderideeën van Harris toe leiden.’

Dichter bij huis omschreef V-Nieuws, een nieuwskanaal van het Vlaams Belang, Khelif meermaals als ‘transvrouw’. 

Wie is Imane Khelif?

Imane Khelif is een boksster, geboren op 2 mei 1999. In een lang interview met Canal Algérie, dat in juni 2024 op YouTube werd gepubliceerd, vertelt Khelif dat ze is opgegroeid in een bescheiden gezin in een dorp op het platteland van de provincie Tiaret, in het noordoosten van Algerije.

Khelif speelde eerst voetbal, tot ze met boksen begon, onder impuls van een leerkracht en ondanks de tegenkanting van haar familie, die boksen een mannensport vond. In de reportage van Canal Algérie zijn ook foto’s te zien uit de kindertijd van Khelif.

In 2016 vocht Khelif haar eerste boksmatch, waarna steeds belangrijkere wedstrijden volgden. In 2019 vertegenwoordigde ze haar land op het wereldkampioenschap in Rusland, waar ze als 33ste eindigde.

In 2020 nam ze deel aan de Olympische Spelen in Tokio, in de categorie lichtgewichten (minder dan 60 kilogram) bij de vrouwen. Ze verloor er haar tweede kamp en verliet het toernooi zonder enige controverse. 

Khelif is geboren als vrouw en er is ook geen enkel bewijs dat ze ooit anders dan als vrouw geregistreerd heeft gestaan. In een reactie op de ophef heeft haar vader, Omar Khelif, zelfs de geboorteakte van zijn dochter getoond aan de pers. 

Imane Khelif heeft altijd deelgenomen aan de competitie voor vrouwen en identificeert zich helemaal niet als man of transgender. Op haar paspoort staat ‘vrouw’, en in haar geboorteland Algerije bestaat niet de mogelijkheid om je geslacht te laten veranderen op je paspoort. 

Waar komt de controverse dan vandaan?

In maart 2023 besliste de International Boxing Association (IBA) om Khelif uit te sluiten van deelname aan de finale van het wereldkampioenschap boksen voor dames na een ‘gefaalde geschiktheidstest’. 

Wat die test precies inhield, is niet bekend en de resultaten zijn nooit openbaar gemaakt, maar IBA-voorzitter Umar Kremlev vertelde later aan het Russische persbureau Tass dat de diskwalificatie te wijten was aan het feit dat er bij de boksster ‘XY-chromosomen’ zouden zijn vastgesteld. Het gerucht ging ook dat ze een te hoog testosterongehalte zou hebben gehad. 

De XY-combinatie wordt doorgaans aangetroffen bij mannen, terwijl vrouwen twee X-chromosomen hebben. Kort voordien had de International Boxing Association (IBA) expliciet aan haar regels laten toevoegen dat vrouwelijke boksers over XX-chromosomen moeten beschikken. 

Het is die diskwalificatie, die ook de Taiwanese boksster Lin Yu-Ting overkwam, die het begin betekende van een polemiek. Het IOC noemde de beslissing plots en willekeurig.

Het is nooit bewezen dat Imane Khelif mannelijke chromosomen zou hebben, noch dat haar testosteronwaarden hoog zouden zijn. Wel bestaat de mogelijkheid dat de atlete te maken zou hebben met DSD of ‘differences of sex development’, zo legde journalist Rien Emmery al uit in Knack. 

Intersekse

DSD is een verzamelterm voor verschillende zeldzame genetische aandoeningen die op het voortplantingsstelsel werken. Ze kunnen ervoor zorgen dat, bijvoorbeeld, mensen geboren met XY-chromosomen uiterlijk vrouwelijke in plaats van mannelijke geslachtsorganen ontwikkelen – of zelfs een combinatie van beide. Volgens een studie gepubliceerd in 2002 in het American Journal of Biology wordt tussen 0,05 en 1,7 procent van de wereldbevolking geboren met intersekse-kenmerken.

Er is in ieder geval geen bewijs dat Imane Khelif intersekse zou zijn: noch de Algerijnse delegatie, noch de atleet, noch het Internationaal Olympisch Comité (IOC) heeft de informatie van de IBA bevestigd. 

Anderzijds heeft het Internationaal Olympisch Comité (IOC) in een persbericht verklaard dat alle atleten die deelnemen aan het bokstoernooi van de Olympische Spelen van Parijs 2024 voldoen aan de deelname- en registratieregels voor wedstrijden, evenals aan alle toepasselijke medische voorschriften.

Tijdens een persconferentie op 3 augustus 2024 heeft de IOC-voorzitter Thomas Bach gesproken over de controverse rond Imane Khelif en de andere boksster die in 2023 door de IBA werd uitgesloten, Lin Yu-Ting. ‘Laat ons heel duidelijk zijn: we hebben het hier over vrouwenboksen. En we hebben twee boksers die als vrouw zijn geboren, die als vrouw zijn opgevoed, die een paspoort hebben als vrouw, en die jarenlang als vrouw hebben deelgenomen. En dat is de duidelijke definitie van een vrouw. Er is nooit enige twijfel over  geweest dat ze vrouw zijn.’

Ook de factcheckers van de RTBF en die van USA Today kwamen tot de conclusie dat Khelif geen man is. Aan VRT NWS bevestigde uroloog Piet Hoebeke (UZ Gent) dat Khelif biologisch een vrouw is.