Factcheck: nee, coronavaccins maken geen slapende virussen wakker 

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

De coronavaccins kunnen slapende bacteriële infecties of virussen wakker maken, zegt een geschorste huisarts in het zomernummer van Psychologies Magazine. Voor die uitspraak bestaat echter geen wetenschappelijk bewijs.

In het zomernummer van Psychologies Magazine staat een interview met huisdokter Anne Fierlafijn (vanaf pagina 92), die door de Orde van Geneesheren voor twee jaar is geschorst. Behalve de lezers van het magazine bereikt het interview ook een groot publiek op sociale media: onder meer op Twitter en Facebook gaan screenshots met passages uit het interview rond, die nog eens duizenden mensen bereiken.

In het interview waarschuwt Fierlafijn voor de ‘gevaren van de coronavaccins’. Die zouden volgens haar ernstige bijwerkingen hebben, ons immuunsysteem verzwakken en slapende bacteriële infecties of virussen wakker kunnen maken. 

In deze factcheck beperken we ons tot de claim ‘De coronavaccins kunnen slapende bacteriële infecties of virussen wakker maken’. In Knack van 27 juli leest u een factcheck over de uitspraak dat vaccins en boosters het immuunsysteem zouden verzwakken. Die uitspraak komt uit hetzelfde interview met Fierlafijn.

Zona

‘De coronavaccins kunnen slapende bacteriële infecties of virussen wakker maken, zoals zona bij wie ooit waterpokken heeft gehad’, wordt in het artikel in Psychologies Magazine gesteld. Fierlafijn zegt dat ze in haar praktijk gevaccineerden veel vaker in virale infecties ziet hervallen. Ze geeft daarbij het voorbeeld van mensen die in een half jaar drie à vier keer zona hebben gekregen. We vroegen dokter Fierlafijn via e-mail of ze weet heeft van studies waaruit is gebleken dat de coronavaccins slapende bacteriële of virale infecties wakker zouden kunnen maken, maar we kregen nog geen antwoord.

Die studies zijn er niet, zeggen viroloog Johan Neyts (KU Leuven) en Jeroen van der Hilst, respectievelijk infectioloog in het Hasseltse Jessa Ziekenhuis en hoofddocent immuunpathologie aan de Universiteit Hasselt. ‘Er zijn ook geen epidemiologische aanwijzingen dat zona vaker zou heropflakkeren na vaccinatie’, zegt van der Hilst. ‘Zona of gordelroos komt voor bij een op de honderd 60-plussers. Als je weet dat in die leeftijdsgroep bijna iedereen gevaccineerd is tegen corona, dan kun je verwachten dat een op de honderd gevaccineerden zona zal krijgen na het vaccin, net zoals een op de honderd niet-gevaccineerde 60-plussers het zal krijgen.’

Johan Neyts is het daarmee eens. ‘Zona of gordelroos is een virus dat in slaapstadium aanwezig blijft in het lichaam. Het trekt zich terug in de zenuwknopen van de ruggengraat of het gelaat en blijft daar een leven lang zitten. Typisch voor zona is dat het meestal ontstaat bij  mensen boven de 60 jaar of bij mensen met een verminderde weerstand. Er zijn geen cijfers die erop wijzen dat de coronavaccins het aantal gevallen van reactivatie zouden hebben verhoogd.’ In februari 2022 verscheen een overzichtsstudie die bevestigt dat er geen verband is tussen covidvaccinatie en zona. 

Geen oorzakelijk verband

‘Het is eigen aan de mens om verbanden te gaan zoeken tussen gebeurtenissen die elkaar opvolgen in de tijd, terwijl er niet noodzakelijk een oorzakelijk verband bestaat tussen die gebeurtenissen’, zegt van der Hilst. ‘Bij auto-immuunziekten of diabetes bijvoorbeeld, is het typisch dat patiënten zich nu eens slechter en dan weer beter voelen. Het is dus evident dat je dan ook opflakkeringen zult zien bij pas gevaccineerde patiënten. Als je het gros van de bevolking vaccineert, dan zullen er na vaccinatie zeker ook een aantal mensen zijn die bepaalde ziektes ontwikkelen. Uit onderzoek is echter niet gebleken dat er meer auto-immuunziekten of diabetesgevallen zouden zijn na vaccinatie. Nochtans worden daarover databases bijgehouden en wordt er onderzoek gedaan om vast te stellen of het in die gevallen gaat om toeval of om een verhoogd risico na vaccinatie.’

Zowel Johan Neyts als Jeroen van der Hilst wijst erop dat het interview nog meer onjuistheden bevat dan de twee claims die Knack behandelde in een factcheck. Zo zijn de beweringen over het aantal vaccinbijwerkingen bijvoorbeeld gebaseerd op een verkeerde interpretatie van de VAERS-data, zoals @ArbiterOfTweets eerder al uitlegde op Twitter.