Factcheck: nee, bij de productie van een elektrische auto wordt niet 70 procent meer CO2 uitgestoten dan bij een auto met een klassieke motor

De Britse acteur en columnist Rowan Atkinson schreef onlangs in The Guardian dat de CO2-uitstoot bij de productie van elektrische auto’s 70 procent hoger ligt dan bij een benzinewagen. Dat is overdreven. Volgens experts gaat het om gemiddeld 50 procent. Analyses over de milieuvriendelijkheid van e-auto’s moeten bovendien rekening houden met de volledige levenscyclus van de auto, zeggen specialisten. 

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 3 juni schreef Rowan Atkinson een opiniestuk (hier gearchiveerd) in de Britse krant The Guardian over de nadelen van elektrische auto’s. Daarin somde hij een resem argumenten tegen de productie en het gebruik van elektrische auto’s op. Een van die argumenten luidde: ‘Voorafgaand aan de klimaatconferentie in Glasgow in 2021 publiceerde Volvo cijfers waaruit blijkt dat de uitstoot van broeikasgassen tijdens de productie van een elektrische auto bijna 70 procent hoger ligt dan bij de productie van een benzineauto.’ 

De milieuvoordelen van elektrische auto’s worden wel vaker in twijfel getrokken. Gerenommeerde factcheckorganisaties zoals Climate Factcheck, Snopes , Climate Feedback en Knack schreven de afgelopen jaren al over dit thema (zie hier, hier, hier en hier).

Klopt het dat er bij de productie van een elektrische auto 70 procent meer CO2-uitstoot is dan bij een benzineauto?

Waar haalt Atkinson het cijfer?

Atkinson verwijst in zijn opiniestuk naar een studie van autoproducent Volvo uit 2021. In die studie staat inderdaad te lezen dat de C02-uitstoot van een elektrische auto (model C40 Recharge) 70 procent hoger ligt dan bij eenzelfde model met een klassieke verbrandingsmotor (XC40 ICE).

Maar Volvo schrijft vervolgens ook dat de uitstoot tijdens het gebruik van een elektrisch voertuig ‘lager ligt dan die van een voertuig met een verbrandingsmotor’. 

In een tweet kort na het uitbrengen van dat rapport voegt Volvo daar aan toe dat elektrische auto’s na 110.000 kilometer een lagere CO2-impact hebben wanneer ze worden aangedreven met stroom uit een elektriciteitsmix (hernieuwbare, fossiele en nucleaire energiebronnen). Met stroom uit volledig hernieuwbare energiebronnen (zon, wind) is dat 48.000 kilometer. 

Die cijfers kloppen niet volgens expert elektrische auto’s Auke Hoekstra (TU Eindhoven). Hij toonde op Twitter al aan dat het niet om 48.000 kilometer gaat, maar om 25.000 kilometer. De berekeningen klopten op verschillende vlakken niet: het oliegebruik is niet realistisch, de auto’s werden in twee verschillende fabrieken geproduceerd en er werd een te vervuilende elektriciteitsmix gebruikt.

Hoekstra vindt Atkinsons keuze voor Volvo als voorbeeld bovendien misleidend, want een CO2-kost van 70 procent bij het productieproces is uitzonderlijk hoog in vergelijking met andere elektrische merken. Dat komt voornamelijk doordat bij de productie van batterijen bij de auto’s van Volvo een grotere hoeveelheid CO2 nodig is dan gemiddeld, zegt hij. Hoekstra: ‘De productie van de batterij veroorzaakt inderdaad extra uitstoot, maar 70 procent is hoger dan gemiddeld. Het varieert van 30 tot 70 procent en meestal gaat het maximaal om 50 procent.’ Hoekstra schreef op Twitter al uitgebreid over het artikel van Atkinson. Het gemiddelde van 50 procent wordt ook bevestigd door een rapport van het Europees Parlement.

Levenscyclusanalyse

Professor Maarten Messagie van de onderzoeksgroep MOBI (VUB) doet onderzoek naar elektrische auto’s (zie studies hier en hier). Messagie: ‘Atkinson heeft het alleen over de impact van de productiefase van een auto. Dat is misleidend. Voor een correcte analyse moet je naar de CO2-uitstoot tijdens de volledige levenscyclus van de auto kijken.’

De levenscyclusanalyse van een auto bestaat uit een productiefase en een gebruiksfase. Een auto met een klassieke verbrandingsmotor op benzine of diesel is vooral vervuilend tijdens de gebruiksfase, legt Messagie uit. ‘Tachtig procent van de CO2-uitstoot van een auto met een klassieke verbrandingsmotor op diesel of benzine gebeurt tijdens de gebruiksfase.’ 

‘Wanneer we een elektrische auto vergelijken met een klassieke auto op basis van een volledige levenscyclusanalyse’, zegt Messagie, ‘dan zien we dat elektrische auto’s in België tot vier maal minder CO2 uitstoten.’ (zie studie, p. 16) Messagie schat dat voor de meeste elektrische auto’s de extra productie-uitstoot na twee à drie jaar gecompenseerd is. 

Hoekstra komt tot een vergelijkbare conclusie. ‘In totaal stoten elektrische auto’s in Europa ongeveer drie keer minder CO2 uit over hun hele levensduur dan een auto met verbrandingsmotor.’ Ook volgens Hoekstra is de extra uitstoot bij de productie snel gecompenseerd. ‘Na 15.000 à 50.000 kilometer rijden is het verschil weggevlakt, terwijl auto’s in Europa ongeveer 250.000 kilometer meegaan’, zegt hij. 

Messagie wil ten slotte wel nog een belangrijke nuance toevoegen. ‘Alles hangt af van hoe de stroom geproduceerd wordt waarmee de elektrische auto wordt opgeladen’, zegt hij. ‘Als dat stroom is die met steenkool is opgewekt, dan heeft een elektrische auto over zijn totale levensduur dezelfde ecologische impact als een klassieke auto met verbrandingsmotor.’ Maar in België is dat in de praktijk al lang niet meer mogelijk, verduidelijkt Messagie. 

‘Als we een elektrische auto opladen met volledig hernieuwbare energie, dan is die vandaag al tot tien maal beter voor het klimaat. ‘Een elektrische auto heeft dus normaal gezien altijd een lagere CO2-uitstoot dan een auto met een klassieke motor’, concludeert Messagie.

Intussen corrigeerde The Guardian de 70 procent uitstoot door een bijschrift onderaan het artikel: ‘Volvo beweerde dat de uitstoot van broeikasgassen tijdens de productie van een elektrische auto “bijna 70 procent hoger” is, niet “70 procent hoger”.’ Daarnaast publiceerde The Guardian ook een factcheck over heel het artikel. Daarin ontkracht de krant verschillende claims uit Atkinsons opiniestuk. De claim over de hogere CO2-uitstoot noemt The Guardian ‘misleidend’ omdat Atkinson alleen oog heeft voor de productiefase van elektrische auto’s en niet voor de uitstoot tijdens de gebruiksfase.