Factcheck: nee, BBC-reporter deed niet alsof hij zich aan het front in Oekraïne bevond

Een Vlaamse socialemediagebruiker suggereert dat de Britse omroep BBC zijn live oorlogsverslaggeving in scène zou zetten. Dat klopt niet. De foto die dat zou bewijzen, maakt deel uit van een tv-reportage die werd gemaakt in Oekraïne in maart 2022, tijdens een Russische beschieting. In de video is te zien hoe Oekraïense burgers vluchten voor het oorlogsgeweld. Ook bij andere media vinden we dezelfde beelden terug.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 7 juli laatst een beheerder onderstaande post in de Facebookgroep ‘Vrienden van Dirk Theuns’. 

We zien een foto van BBC-reporter Jeremy Bowen, die met een kogelvrij vest aan en een helm op zijn hoofd op de grond ligt. Hij houdt een microfoon in zijn rechterhand en kijkt recht in de camera.

De foto ernaast is een fragment uit de foto met Bowen dat werd uitvergroot. Op dat fragment is een vrouw te zien met  een witte muts, een roze trui en een donkere jas. Ze heeft een boodschappentas bij zich.

Volgens de auteur van de Facebookpost zou de reporter doen alsof hij zich aan de frontlinie van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne bevindt. Want terwijl de reporter is ‘weggedoken voor de artillerieregen’, zou de vrouw rustig eten zijn gaan kopen voor haar gezin. 

Uit de reacties op de post blijkt dat nogal wat volgers van de pagina geloven dat de oorlogsverslaggeving van de BBC ‘theater’ of ’cinema’ is.

Op X deelt de auteur van de Facebookpost hetzelfde bericht. De verslaggeving van BBC-oorlogscorrespondent Jeremy Bowen in Oekraïne is ‘1 groot toneelstuk’, schrijft hij bij een retweet. Die retweet bevat ook een link naar de blog van complotdenker Martin Vrijland, die gelooft dat de oorlog in Oekraïne ‘nep’ is.

De claim dat de foto van de vrouw met de boodschappentas de beeldreportage van de BBC-journalist zou tegenspreken, is allesbehalve nieuw. Hij circuleerde in oktober 2022 al op X en op Facebook, en werd al in meerdere factchecks ontkracht, onder meer door AP, AFP, FullFact en USA Today. Journalist Rien Emmery legde het op 7 juli nog eens uit in een draad op X.

Wat zien we precies op de foto’s?

De foto van journalist Jeremy Bowen met kogelvrij vest en helm komt uit een videoreportage die Bowen begin maart 2022 maakte, kort na de inval van Rusland in Oekraïne in februari 2022. 

De reportage toont hoe burgers vluchten uit Irpin, een voorstad van Kiev die op dat moment werd belegerd door de Russen. De scène waarin Bowen op de grond ligt, is te zien vanaf 01:35.

De hele reportage lang (opgelet: harde beelden) zien we burgers die vluchten en af en toe wegduiken voor artillerieaanvallen. Dat doet ook de vrouw met de boodschappentas. Daarna staat ze op en stapt ze verder. (vanaf 01:51)

In de video horen we explosies op de achtergrond en zien we smeulende vlammen en rook die opstijgt van tussen de gebouwen. We zien ook burgerslachtoffers van de Russische artillerieaanvallen.

Bowen vertelt in de reportage dat burgers de stad ontvluchten vanwege het artillerievuur van de Russen. We zien hoe die burgers hun bezittingen dragen in koffers maar ook in boodschappentassen en plastic zakken.

Bij andere media vinden we dezelfde of soortgelijke beelden terug, onder meer bij AP en AFP.