Factcheck: nee, AstraZeneca-werknemer is geen broer van minister Hugo de Jonge

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op Facebook circuleert een gerucht dat broers van de Nederlandse minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge in de farmaceutische industrie zouden werken. Voor één broer klopt dat, een andere broer is kunstschilder en een derde persoon is een naamgenoot, maar geen familie van de minister.

Op 14 september plaatst de beheerder van de Facebookgroep Bullet News (8700 leden) een fotocollage online met als bijschrift: ‘Hugo zorgt wel dat het geld in de familie blijft.’ We zien een foto van Hugo de Jonge, de Nederlandse minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Daarnaast zien we foto’s van een zekere ‘Martinus de Jonge’ en ‘Marien de Jonge’.

Er zou sprake zijn van ‘broederliefde’: het zou dus gaan om broers van minister Hugo de Jonge. De twee andere De Jonges worden gelinkt aan vaccinbedrijven AstraZeneca en Intravacc. De indruk wordt gewekt dat er belangenvermenging is tussen minister de Jonge en zijn ‘familie’ in de farma-industrie.

De post wordt 37 keer gedeeld en 2200 mensen zien de collage zo op hun tijdlijn passeren. Het is echter niet de eerste keer dat de roddel online opduikt. Op Facebook kwam een vergelijkbaar bericht online op 24 maart. We zien dezelfde foto’s van ‘broers van Hugo de Jonge’. Dat Facebookbericht werd 300 keer gedeeld. Ook op Twitter doken dezelfde foto’s al meermaals op.

De meeste berichten op sociale media bevatten geen bronvermelding om te staven dat we foto’s zien van broers van de minister, maar één tweet verwijst naar een artikel van de Nederlandse krant Het Parool.

Volgens die tweet zou Martinus de Jonge ‘financiële belangen hebben bij AstraZeneca’. Het artikel waarnaar de tweet linkt heeft als titel ‘Uniek: dit Nederlandse bedrijf ontwikkelt 4 coronavaccins’ en gaat over het Nederlandse staatsbedrijf Intravacc. Alleen, de naam ‘Martinus de Jonge’ komt helemaal niet in dat stuk voor.

Een kaderstuk gaat wel over de broerderband tussen Marien de Jonge, microbioloog in het Radboud UMC, en minister Hugo de Jonge.

Het stuk van 4 juli 2020 gaat onder andere over het feit dat Marien de Jonge kandidaat is om lid te worden voor de wetenschappelijke adviesraad van Intravacc. De journalisten van Het Parool stelden toen ook vragen over mogelijke belangenvermenging tussen hem en zijn broer. De woordvoerder van Intravacc reageerde in juli 2020 als volgt: “Intravacc zit niet in het takenpakket van minister De Jonge, maar in dat van ­collega-minister Martin van Rijn. Op dat vlak doet zich geen probleem voor.” De woordvoerder benadrukte dat Marien de Jonge uitsluitend is gevraagd vanwege zijn expertise als microbioloog.

Of er hier al dan niet sprake is van belangenvermenging valt buiten het bestek van deze factcheck. Ondertussen is wel duidelijk dat Marien de Jonge effectief een lid is geworden van die wetenschappelijk raad, zo lezen we op de site van Intravacc. Op die pagina vinden we een korte bio van Marien en daarbij een foto van de man. Die foto komt overeen met de berichten op sociale media.

Het Parool stelt dat Marien en Hugo broers zijn en dat Marien werkt in de vaccinontwikkeling, zowel als professor aan de Raboud-universiteit als in de industriële sector. Bovendien zit hij in de wetenschappelijke adviesraad van Intravacc. Dit deel van de berichten op sociale media is dus eerder waar.

Andere broers?

Maar hoe zit het met Martinus de Jonge? Afgaande op de foto die van hem circuleert op sociale media lijkt hij minder op zijn ‘broers’ Marien en Hugo. Die foto is afkomstig van zijn profiel op de zakelijke sociale netwerksite Linkedin.

Volgens dat profiel heeft Martinus voor het farmabedrijf MedImmune gewerkt. Die dochteronderneming van AstraZeneca ging in 2019 volledig op in het moederbedrijf. Martinus behield zijn job en werkt sindsdien dus, volgens zijn profiel, voor AstraZeneca in Nederland.

Maar is hij ook familie van de Nederlandse minister van Volksgezondheid? Op de site parlement.com, die naar eigen zeggen ‘onafhankelijke informatie over de Nederlandse politiek’ bevat, vinden we een biografie van minister Hugo de Jonge. Bij het kopje over ‘familie/gezin’ lezen we dat Hugo getrouwd is en twee kinderen heeft. Qua familierelaties staat alleen zijn oom Aat Bram Louis de Jonge vermeld, die in de jaren 80 lid was van de Tweede Kamer.

In een artikel van showbizzmagazine Story wordt ook alleen gewag gemaakt van Marien als broer van Hugo. Dat artikel met als titel ‘Staat familierelatie Hugo de Jonge in de weg?’ vermeldt slechts die ene familierelatie en bevat reacties van Marien en de woordvoerder van Hugo.

We zoeken ook op Twitter of Hugo de Jonge zelf berichten stuurt met daarin het woord ‘broer’. Zo blijkt hij nog een tweede broer te hebben: Jakob de Jonge, een kunstschilder. Aan NRC gaven de minister en de kunstschilder in 2018 een dubbelinterview.

Over een derde broer met de naam Martinus vinden we nergens enige betrouwbare info terug. We nemen contact op met de perswoordvoerder van AstraZeneca in Nederland met twee vragen. Werkt Martinus de Jonge bij hen en is er een familieband tussen hem en minister Hugo de Jonge? AstraZeneca-woordvoerder Renée de Vries: ‘Anders dan er online wordt beweerd, is er geen enkele familieband tussen onze collega Martinus de Jonge en de minister.’ We achten de stelling dat het zou gaan over broers daarmee onbewezen.