Factcheck: nee, 18 gram paddenstoelen per dag halveert de kans op kanker niet

‘Het eten van 18 gram paddenstoelen per dag is al voldoende om het kankerrisico met bijna de helft te verlagen’, zo lazen we in ABC Gezondheid. Maar die conclusie is overdreven.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Er wordt verwezen naar een meta-analyse uit 2021, waarin de resultaten van 17 observationele studies worden samengenomen. De conclusie luidt dat er een verband is tussen een hoge consumptie van paddenstoelen en een verlaagd risico op kanker, vooral borstkanker. Maar dat is uiteraard nog geen oorzakelijk verband.

Professor Voeding en Ziekte Ellen Kampman (Wageningen University) schetst enkele belangrijke kanttekeningen. ‘Het gaat uitsluitend om observationeel – en dus geen experimenteel – onderzoek: je bevraagt mensen over hun eetpatroon en koppelt dat aan de kans op kanker. Maar we weten bijvoorbeeld dat Nederlanders en wellicht ook andere westerlingen die veel paddenstoelen eten, gemiddeld genomen een gezonder leven leiden: ze eten meer groenten en fruit, bewegen meer en hebben een lager lichaamsgewicht. Om te weten hoe groot de rol van paddenstoelen nu is en of er een oorzakelijk verband is, moet je ook die levensstijlfactoren kennen en daarvoor corrigeren.’

‘Het gros van de geciteerde studies is uitgevoerd in oosterse landen zoals China, waar sowieso veel meer paddenstoelen worden gegeten’, vervolgt Kampman. ‘De grootste studie uit het artikel, met ruim 280.000 deelnemers, is overigens wél een Europese studie, maar die vond geen significant verband. Die Europese studie is trouwens een “cohortonderzoek”, waarbij gezonde mensen jarenlang werden opgevolgd en bevraagd over hun levensstijl, om vervolgens te bekijken wie kanker krijgt en wie niet. Maar de meeste studies uit de meta-analyse zijn “patiënt-controleonderzoeken”, waarbij aan kankerpatiënten wordt gevraagd wat zij in het verleden hebben gegeten. Probeer je maar eens te herinneren hoeveel gram paddenstoelen je tien jaar geleden at: dat is zeer moeilijk. Bovendien worden die resultaten vergeleken met een controlegroep. Maar meestal hebben mensen die aan zulke onderzoeken deelnemen, net een erg gezonde levensstijl.’

Tot slot blijken er grote verschillen te zijn tussen de resultaten van de verschillende studies, die de auteurs niet kunnen verklaren. ‘Daarom zou ik mensen voorlopig niet adviseren om alleen meer paddenstoelen te eten om de kans op kanker te verkleinen. Al past meer groenten eten wél in de richtlijnen voor kankerpreventie’, besluit Kampman.

Professor Hans Prenen, diensthoofd Oncologie (UZA), bevestigt. ‘De ontwikkeling van kanker is altijd multifactorieel: je kunt onmogelijk één oorzaak aanduiden, en er is dus ook niet één wondermiddel om de kans op kanker zo sterk te verminderen.’

Dat beaamt ook professor Eric Van Cutsem, hoofd Digestieve Oncologie (UZ Leuven) en voorzitter van Stichting tegen Kanker. ‘De verschillende studies die in deze meta-analyse worden onderzocht, tonen erg uiteenlopende resultaten. Bij kanker spelen dan ook zeer veel factoren mee. Mensen mogen dus gerust meer paddenstoelen eten – die zijn lekker en gezond – maar het zou utopisch zijn om te denken dat ze daardoor de kans op kanker halveren.’