Factcheck: ‘Mensen met overgewicht hebben letterlijk minder smaak’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Die stelling lazen we onlangs in Het Laatste Nieuws, maar klopt het wel?

Volgens recente cijfers heeft 45 procent van de Belgen een te hoge BMI en is 16 procent echt obees, lazen we onlangs in Het Laatste Nieuws. ‘Dat brengt heel wat gezondheidsproblemen met zich mee: mensen met overgewicht hebben meer kans op diabetes, hart- en vaatziekten en bepaalde vormen van kanker. En volgens een recent onderzoek hebben ze ook letterlijk minder smaak.’

Dat over smaken, interieur en kledingkeuzes niet te twisten valt, is geweten. De gustibus et coloribus non disputandum est. Maar proeven zwaarlijvige mensen minder accuraat dan doorsnee?

‘Eerdere studies konden al aantonen dat mensen met obesitas minder gevoelig zijn voor de smaak van voedsel, maar tot dusver kon niemand verklaren waarom dat zo is’, lazen we in de krant. ‘Een recent artikel in het tijdschrift PLOS Biology meent nu echter het antwoord gevonden te hebben.’

In die studie met muizen concluderen wetenschappers van Cornell University dat overgewicht het aantal smaakpapillen vermindert. De ene groep knaagdieren kreeg normale voeding, de andere een veel vetter dieet. Na acht weken wogen de muizen uit de tweede groep een derde meer dan die uit de eerste en hadden ze – opmerkelijk – ook een vierde minder smaakpapillen op hun tong.

Dat principe zou ook voor mensen opgaan, rapporteerde Het Laatste Nieuws. ‘Smaakpapillen leven hooguit een dag of tien, maar bij mensen met obesitas was die levensduur nog korter. Daarnaast maakte de tong ook minder nieuwe exemplaren aan. Hoe dat precies komt? Wel, mensen met veel overgewicht hebben eigenlijk een lichte maar chronische vorm van ontsteking.’

Dat laatste klopt, bevestigt professor psychologie Caroline Braet (UGent). Smaak is niet haar expertisedomein, maar samen met artsen onderzoekt ze momenteel die inflammatie bij mensen met obesitas. ‘Onze hypothese is dat vet in het lichaam, het teveel eraan, functioneert als een soort orgaan dat signalen uitstuurt en de ontstekingen activeert die we zien in het bloed.’ Blijkt dat te kloppen, dan heeft obesitas iets van een auto-immuunziekte, zegt Braet.

Uit onderzoek naar de kernvraag, hier, of overgewicht minder goed doet proeven, blijkt dat de stelling op z’n minst gezegd niet bewezen is. Professor sensoriek en eetgedrag Kees de Graaf (Wageningen University), die de relatie tussen smaak en geur en eetgedrag onderzoekt, beoordeelt de stelling als grotendeels onwaar.

‘Een heel aantal studies hebben de smaakgevoeligheid van mensen met en zonder overgewicht vergeleken. Ik hou een slag om de arm, maar de voorlopige conclusie is dat dunne en dikke mensen daarin nauwelijks of niet van elkaar verschillen. De drempels om verschillende smaakstoffen waar te nemen – met een huis-tuin-en-keukenvoorbeeld: proeft de soep al zuur? – zijn voor mensen met en zonder overgewicht ongeveer dezelfde. Ook bij het discrimineren – kun je twee nauw aansluitende concentraties suiker van elkaar onderscheiden? – vinden we geen systematisch verschil tussen beide groepen.’

Wie goed kan proeven, gebruikt daartoe smaak- maar vooral ook reukreceptoren, beklemtoont de Graaf. ‘Beide sturen signalen naar de hersenen. Als iemand beter kan proeven, komt dat in het algemeen echter eerder door diens sterk ontwikkelde geurzin dan door uitmuntende smaakpapillen. Of – en zo ja: hoe – het aantal smaakpapillen ons vermogen tot proeven bepaalt, weten we zelfs niet.’