Factcheck: meer dan 20 procent van de kinderboeken heeft een meisje in de hoofdrol

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘In slechts 20 procent van de best verkochte kinderboeken speelt een meisje de hoofdrol’. Dat lazen we onlangs in Het Laatste Nieuws. Maar het is overdreven.

In Het Laatste Nieuws verscheen onlangs een artikel over de start-up BubblyDoo, die gepersonaliseerde kinderboeken maakt. Volgens medeoprichter Toine Habets is dat een goede zaak voor de diversiteit, want ‘in slechts 20 procent van de meestverkochte kinderboeken speelt een meisje de hoofdrol’. Aan de telefoon vertelt Habets dat hij zich baseerde op de lijst van populairste kinderboeken van het moment volgens de website Bol.com, waarin ‘maar vier van de populairste twintig kinderboeken een meisje (of vrouwelijk dier) in de hoofdrol heeft’.

Daarnaast verwijst Habets naar enkele vrij gedateerde onderzoeken. Zo is er de publicatie ‘Mama snijdt een komkommer, papa leest de krant’. Daarvoor werden de 30 kinderboeken geanalyseerd die in 2012 en 2013 het meest verkocht en uitgeleend werden in Nederland, of die bekroond werden met een Griffel of Kinderjuryprijs. Acht daarvan hadden enkel een vrouwelijk hoofdpersonage en vijf hadden hoofdpersonen van verschillende geslachten: samen 43 procent in totaal.

Habets verwijst ook naar een onderzoeksrapport van professor Vera Hoorens (KU Leuven) uit 2006, waarvoor 33 recente Nederlandstalige prentenboeken voor kinderen van nul tot zes jaar werden geanalyseerd. 21 boeken hadden een mannelijk hoofdpersonage, 10 boeken een vrouwelijk hoofdpersonage en bij 2 boeken was het geslacht onbepaald of verdeeld. In 30 procent van de boeken was het hoofdpersonage dus vrouwelijk.

We nemen de proef op de som en nemen contact op met verschillende boekenwinkels. Bij Standaard Boekhandel krijgen we de top twintig van best verkochte jeugdboeken in de tweede week van september. Daarvan hebben er vier geen welbepaald hoofdpersonage (een stempelboek, bijvoorbeeld). Zeven boeken gaan over dieren of fantasiefiguren, die doorgaans geen duidelijk geslacht hebben. Negen boeken hebben wel een menselijk hoofdpersonage: 6 keer een jongen en 3 keer een meisje. Uit de steekproef blijkt dus dat in 15 procent van de boeken een meisje (of vrouw) de hoofdrol speelt, dat er in 30 procent van de boeken een mannelijk hoofdpersonage is en dat in 55 procent van de boeken het geslacht onbepaald is.

Bij Bol.com doen we dezelfde oefening met de twintig best verkochte kinderboeken van het moment. Daarvan gaan er 7 over dieren of fantasiefiguren, maar daarbij is het geslacht telkens onbepaald. Bij de boeken met menselijke hoofdpersonages is het in 4 gevallen onduidelijk: ofwel zijn er meerdere hoofdpersonages (jongens en meisjes), ofwel gaat het om boeken zonder hoofdpersonage. 5 boeken (25%) hebben een vrouwelijk hoofdpersonage, 4 boeken (20%) een mannelijk. In 55 procent van de gevallen hebben de boeken mannelijke én vrouwelijke hoofdpersonages of zijn de hoofdpersonages genderneutraal.

Bij de uitgeverijen Pelckmans en Lemniscaat horen we dat van de best verkochte kinderboeken van het afgelopen jaar 40 procent (enkel) een meisje in de hoofdrol heeft. Bij Standaard Uitgeverij klinkt het dat ‘de top twintig vooral bestaat uit baby- en peuterboekjes, kleurboeken, boeken met dieren of verzonnen wezens’.

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.