Factcheck: Maurits Vande Reyde (Open VLD) overdrijft bedrag dat naar ‘crazy subsidies’ gaat

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een TikTok-filmpje klaagt Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde (Open VLD) aan dat de Vlaamse overheid ‘bizarre shit’ zoals bachbloesemtherapie of een opleiding tot paardenfluisteraar subsidieert. Maar het bedrag van 40 miljoen euro dat Vande Reyde in zijn video vermeldt is een totaalbudget dat ook heel andere opleidingen omvat. Aan de voorbeelden in het filmpje, zo bevestigt Vande Reyde, gaf de Vlaamse overheid 7,5 miljoen euro uit.

Op 17 juli plaatst Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde (Open VLD) een filmpje op TikTok met als bijschrift: ‘De top 5 meest absurde dingen waar de overheid jouw belastinggeld aan uitgeeft’. Het filmpje wordt 13.700 keer geliket. Vande Reyde deelt het ook op Facebook, waar het nog eens 6000 mensen bereikt.

Een lezeres die het filmpje heeft gezien, mailt ons met een bedenking. Ze schrijft: ‘Vande Reyde zegt letterlijk dat er “subsidies worden uitgekeerd voor de meest bizarre shit, zoals paardenfluisteraars, hypnose … in totaal voor 40 miljoen euro”. Dat is niet waar. Dit bedrag slaat op het totale budget voor de kmo-portefeuille in 2021 (exact 43 miljoen euro). Uiteraard ging dit niet allemaal naar de opgesomde zaken. Het filmpje doet uitschijnen van wel.’

Met de kmo-portefeuille steunt de Vlaamse overheid kleine en middelgrote ondernemingen die hun personeel opleidingen laten volgen. Ze doet dat door een stuk van de kosten voor die opleidingen terug te betalen. Kleine ondernemingen genieten 30 procent steun, middelgrote 20 procent, met een  plafond van 7500 euro per jaar.

‘Columbian butt lift’

We bekijken de video. Vanaf 00:37 heeft Vande Reyde het over ‘subsidies voor allerlei echt bizarre shit: paardenfluisteraars, hypnose, bachbloesemtherapie, homeopathie, en, last but not least, je kunt zelfs subsidies krijgen voor een opleiding “Columbian butt lift”, te volgen bij Lesley-Ann Poppe. In totaal allemaal 40 miljoen euro.’

Zoals Vande Reyde het verwoordt, lijkt het inderdaad, zoals de Knack-lezeres schrijft, alsof er 40 miljoen euro subsidie naar dat type opleidingen gaat. Dat is nochtans niet het geval, geeft de politicus toe wanneer we hem opbellen. ‘Het klopt dat voor de kmo-portefeuille in 2021 in totaal 43,5 miljoen euro werd uitgegeven. Het bedrag was begroot op 40 miljoen euro, vandaar dat ik dat cijfer gebruikte.’ Die cijfers vinden we ook terug in het antwoord op een schriftelijke parlementaire vraag over de kmo-portefeuille die Vande Reyde op 6 januari 2022 stelde aan toenmalig Vlaams minister van Werk en Economie Hilde Crevits (CD&V). 

‘De voorbeelden die ik aanhaal in het filmpje zitten vooral in de categorie “specifiek”, waaraan ongeveer 7,5 miljoen euro werd gespendeerd’, zegt Vande Reyde, die benadrukt dat het geenszins zijn bedoeling was om de kijker te misleiden. ‘In de video vermeld ik enkel de meest absurde voorbeelden, het was geen exhaustieve opsomming. Een filmpje van 90 seconden biedt ook weinig ruimte voor nuance. In een eerdere versie van de video noem ik de kmo-portefeuille trouwens specifiek bij naam, wat het duidelijker maakt. Maar wegens plaatsgebrek is dat eruit gegaan in de versie die ik online heb gezet.’

Onzinsubsidies

‘De bedoeling van mijn filmpje was vooral om de ontsporing in het systeem te schetsen’, voegt Vande Reyde er nog aan toe. ‘De kmo-portefeuille is volgens mij te veel versnipperd en te weinig effectief, en de controle is gebrekkig. Als gevolg daarvan krijg je “onzinsubsidies”. Paardenfluisteraars, astrologen, pendelaars, sjamanen, iedereen die zichzelf “levenscoach” noemde, kon op een bepaald moment via de kmo-portefeuille gesubsidieerde opleidingen aanbieden.’

Toenmalig Vlaams minister voor Economie en Werk Hilde Crevits (CD&V) heeft in 2020 een eerste hervorming van de kmo-portefeuille doorgevoerd, waardoor een aantal opleidingen zoals shiatsu, mindfulness en astrologie werd uitgesloten van steun. Op 20 juli 2022 heeft Crevits’ opvolger Jo Brouns (CD&V) een nieuwe hervorming aangekondigd. Subsidies voor opleidingen zonder economische meerwaarde zullen worden geschrapt en de nadruk zal liggen op digitalisering.  Er wordt ook een ‘kwaliteitskamer’ opgericht om de kwaliteitscontrole te verbeteren en misbruik te voorkomen, zoals de minister ook uitlegde aan Kanaal Z.