Factcheck: ‘Maandelijkse kost asielzoeker: 2255 euro’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Deze claim lazen we in verkiezingsdrukwerk van het Vlaams Belang dat in juni verspreid werd. Maar klopt hij wel?

‘Eerst onze mensen’ is de slogan waarmee Vlaams Belang naar de verkiezingen van 14 oktober trekt, zo maakte voorzitter Tom Van Grieken gisteren bekend. Dat zijn partij daarmee geen nieuw geluid laat horen, vindt Van Grieken logisch: ‘Er is de afgelopen jaren gewoon niets veranderd.’ In verkiezingsdrukwerk dat de partij in juni al verspreidde, neemt ze met name het asielbeleid van de regering-Michel in het vizier: ‘Asielzoeker kost maandelijks tot 2255 euro’, luidt de kop van een kort stuk.

‘Dat kunnen we althans concluderen uit een recente studie van het Rekenhof over de opvangkost van asielzoekers’, lezen we. ‘De kost per dag hangt sterk af van de partner die asielzoekers opvangt. Zo zijn er naast publieke actoren als Fedasil ook private opvangcentra die tegen commerciële tarieven opvang bieden. Zo kostte de opvang bij vzw Synergie per dag 74 euro. Dat is 2255 euro per maand of 27.068 euro per jaar. Wetende dat het gemiddeld pensioen amper 1200 euro bedraagt, zijn dat hallucinante cijfers.’

Onder het stuk staat een samenvatting in tabelvorm. ‘Gemiddeld pensioen: 1200 euro. Maandelijkse kost asielzoeker: 2255 euro.’

Vlaams Belang haalt de duurste plaatsen eruit en doet die kostprijs vervolgens uitschijnen als de norm

Dat bedrag duikt vandaag ook op in De Standaard. Spenderen we gemiddeld zoveel aan de opvang van een asielzoeker per maand? En zo ja, wat krijgt die daar dan voor?

Het rapport van het Rekenhof waarnaar Vlaams Belang verwijst, is verschenen in oktober 2017 en geeft een overzichtstabel met de ‘reële gemiddelde kostprijs’ (RGK) van de opvang van een asielzoeker, naargelang waar die gebeurt, met cijfers over de periode 2013-2015.

De RGK is ‘de kostprijs per opgevangen asielzoeker per dag voor elke organisator’, lezen we. Die is volgens het Rekenhof boekhoudkundig ‘niet perfect vergelijkbaar tussen verschillende organisatoren’, maar ‘wordt berekend door de totale kostprijs te delen door het aantal dagen per jaar en het aantal bezette plaatsen’.

In de meeste van de veertien gevallen ligt de RGK tussen de 40 en 50 euro, maar ook het bedrag dat Vlaams Belang noemt staat erin. Het was het hoogste in 2015, het ging inderdaad om 74,16 euro, bij Synergie 14 in Brussel.

Per e-mail verduidelijkt Vlaams Belang-woordvoerder Klaas Slootmans schematisch de berekening in het verkiezingsdrukwerk achter de claim. ‘Synergie 14 → kostprijs per asz = 74,16 euro/dag x 365 = 27.068/12 = 2255 euro’.

Voor duiding kloppen we aan bij Myria, het Federaal Migratiecentrum, dat jaarlijks het rapport Migratie in cijfers en rechten publiceert, maar Tom Kenis (Myria) stuurt ons, net als het kabinet van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA), met de vraag over de opvangkosten door naar Fedasil.

Het Federaal Agentschap voor de Opvang van Asielzoekers regelt de opvang in heel België, beheert zelf 17 centra – waaronder Het Klein Kasteeltje in Brussel, dat plaats heeft voor 800 asielzoekers – maar heeft ook structurele overeenkomsten met een aantal andere opvangpartners, waaronder Synergie 14.

‘Synergie 14 biedt gespecialiseerde opvang voor niet-begeleide minderjarigen’, verduidelijkt Mieke Candaele, communicatiedirecteur van Fedasil. ‘Het gaat om alleenstaande minderjarigen in een crisissituatie. Die hebben uiteraard meer begeleiding nodig, zowel psychologisch als pedagogisch. In totaal gaat het om tien plaatsen, op een opvangnetwerk van ruim 20.800 plaatsen vandaag.’

Niet alleen zijn er veel meer gepensioneerden dan asielzoekers, de opvang van die asielzoekers is ook relatief beperkt in de tijd

‘Vlaams Belang haalt de duurste plaatsen eruit en doet die kostprijs vervolgens uitschijnen als de norm’, concludeert Candaele. ‘Ook de opvangplaatsen bij Caritas – 100 in totaal, onder meer voor kwetsbare alleenstaande vrouwen – kosten meer dan 70 euro. Maar de overgrote meerderheid van de plaatsen kost vandaag minder dan 50 euro per dag.’

Verrekend in dat bedrag zijn onder meer voeding, huur en onderhoud van gebouwen, en de loonkosten van het personeel dat de opvang in de praktijk brengt. Asielzoekers krijgen er, sloganesk gezegd, ‘bed, bad en brood’ voor — ‘én begeleiding’, beklemtoont Candaele.

Dat Vlaams Belang de kostprijs van asielopvang vergelijkt met het gemiddelde pensioen, vindt Candaele te gek voor woorden. ‘Niet alleen zijn er veel meer gepensioneerden dan asielzoekers, de opvang van die asielzoekers is ook relatief beperkt in de tijd, natuurlijk.’

De gemiddeld verblijfsduur is volgens Candaele vandaag 9 à 12 maanden. ‘Het aantal opvangplaatsen is intussen ook teruggebracht van 33.000, op het hoogtepunt van de asielcrisis rond de jaarwisseling 2015-2016, tot ruim 20.000 vandaag.’

Dat wie een gemiddeld werknemerspensioen afzet tegenover de opvangkosten van een asielzoeker, appels met peren vergelijkt, zegt ook Johan Wets. Hij is onderzoeksleider aan het Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving (HIVA) van de KU Leuven en publiceert onder meer over inburgeraars op de arbeidsmarkt. ‘Het pensioenbedrag komt in de portefeuille van de gepensioneerde, het bedrag van de opvangkosten belandt niet in die van de asielzoeker’, beklemtoont hij. ‘En ook als je ziet wat er achter de bedragen zit, loopt de vergelijking volledig mank. Personeelskosten van wie de opvang verzorgt, zijn bijvoorbeeld meegerekend in de opvangkosten, maar die van de pensioenberekenaars niet in het genoemde pensioen. Zo kan ik nog wel even doorgaan.’

Ter perspectief bij dit debat, en bewust van het risico op onbedoelde associaties, vroegen we nog na hoeveel de opvang voor een gemiddelde gedetineerde kost. ‘In 2017 globaal 140,89 euro per dag’, zegt Olivier Michiels namens de FOD Justitie.