Factcheck: ‘Kunstlicht haalt je uit je winterdip’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Dat lazen we onlangs in het gratis dagblad Metro. Maar klopt dat wel?

Met een kunstmatige lichtbron kun je je biologische klok om de tuin leiden. Dat schreef het gratis dagblad Metro. Een bril met blauwe ledlampjes aan de binnenkant, zou handig zijn om ’s morgens je lichaamsklok te resetten. De krant steunt op uitspraken van chronobioloog Bert van der Horst een maand eerder in de Nederlandse krant Algemeen Dagblad.

Aan de telefoon bevestigt Van der Horst dat licht je biologische klok beïnvloedt. ‘Via het eiwit melanopsine, dat in je ogen zit, wordt de bioklok in je hersenen iedere dag weer gelijkgezet met de dag-nachtcyclus.’

Zonlicht is de beste lichtbron om je biologische klok goed te laten werken, stelt Van der Horst. Maar in de winter kun je dus een led-bril gebruiken om het effect van de donkere dagen te omzeilen. Van der Horst: ‘Je kunt dat daglicht vervangen door ’s morgen fel wit of blauw licht op je netvlies te laten vallen. Dat kán je helpen om je uit een winterdip te halen.’

Psycholoog en slaapspecialist Annelies Smolders draagt al acht jaar zo’n lichtbril. ‘Gedurende twintig minuten, na het opstaan. Dat zorgt ervoor dat de hoeveelheid melatonine in je lichaam, een hormoon dat je slaperig maakt, sneller vermindert. Lichttherapie bestaat al een tijdje. Meestal worden grote lichtbakken gebruikt waar je voor moet staan. Dat is niet zo praktisch. Tegenwoordig kan het dus met een lichtbril.’

Volgens Smolders is zo’n lichtbril een veel gezondere manier om je brein te vertellen dat het dag is dan Red Bull of koffie te drinken. Maar de moderne vorm van lichttherapie kan niet al je problemen oplossen: ‘Als je met de term winterdip, winterdepressie bedoelt, is de oplossing niet enkel bij licht te vinden. Toch kan het helpen. Licht helpt bij iedereen. Sterk daglicht maakt je happy, alert en waakzaam.’

‘Blauw licht maakt je sneller wakker’, benadrukt ook dokter Johan Verbraecken, slaapexpert verbonden aan het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA). Volgens hem kan kunstlicht je wel degelijk uit je winterdip halen. Maar niet alleen licht is een bepalende factor: ‘Te weinig vitamine D, te weinig beweging of te warm slapen kunnen ook oorzaken zijn van een winterdip.’

Professor in de neurowetenschappen Marie Vandekerckhove (VUB) bevestigt de werking van lichttherapie: ‘Licht kan zeker een positief effect hebben op je stemming.’ Toch is ook lichttherapie geen wondermiddel volgens haar. ‘Het is eerder ondersteunend.’

Licht werkt in op het gebied in de hersenen dat het waak-slaapritme reguleert en versterkt, aldus Vandekerckhove. ‘Daarom hebben mensen die in ploegendiensten werken of regelmatig naar een andere tijdzone reizen vaak last van slaapproblemen.

Meer zonlicht in de winter stimuleert ook de productie van serotonine, wat een positieve invloed heeft op onze stemming. Licht maakt ons wakkerder, blijer en alerter. De precieze werking dient echter nog verder te worden onderzocht.’