Factcheck: ja, vrouwen hebben het sneller koud dan mannen

‘Onderzoek toonde aan dat vrouwen het, door een verschil in hormoonhuishouding, wel degelijk sneller koud hebben dan mannen’, zo lazen we in De Telegraaf. Dat klopt, al spelen nog meer factoren mee. We beoordelen de stelling als waar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In De Telegraaf lazen we een artikel met als kop ‘Waarom heeft de een het altijd koud en de ander niet?’ Een van de paragrafen is gewijd aan hormonen. ‘Onderzoek toonde aan dat vrouwen het, door een verschil in hormoonhuishouding, wel degelijk sneller koud hebben dan mannen’, zo klinkt het. Er wordt verwezen naar een artikel dat eerder in Le Monde is verschenen. Testosteron zou een remmend effect hebben op het stelsel waar kou wordt gevoeld. En het vrouwelijke hormoon oestrogeen zou het bloed verdikken, waardoor dat minder makkelijk naar de ledematen kan stromen.

Volgens thermofysioloog Boris Kingma (TNO) klopt het dat vrouwen het gemiddeld sneller koud krijgen dan mannen. ‘De rol van hormonen is slechts één verklaring. Vooral het effect van oestrogeen is erg duidelijk: dat verhoogt de viscositeit van het bloed. Dat betekent dat het stroperiger wordt, waardoor de weerstand vergroot en de doorbloeding naar de uiteinden van het lichaam moeilijker verloopt. Daardoor krijgen je handen en voeten het sneller koud. Bovendien zal je lichaam daarop reageren door de bloedvaten in de handen en voeten te vernauwen, waardoor het bloed daar nog moeilijker heen kan. Het lichaam doet dat om zijn kern, daar waar de vitale organen zitten, te beschermen. Daar moet zo veel mogelijk beschikbare warmte naartoe.’

Maar er zijn nog andere verklaringen, zegt Kingma. ‘De eerste is cultureel bepaald: mannen en vrouwen kleden zich gemiddeld genomen anders om bijvoorbeeld naar kantoor te gaan. De tweede is fysiologisch: de verhouding tussen je lichaamsoppervlakte, waar je warmte kwijtraakt, en het volume lichaamscellen die warmte kunnen produceren. Hoe groter iemand is — en mannen zijn gemiddeld groter dan vrouwen — hoe groter diens volume wordt in verhouding tot zijn oppervlakte. Bovendien hebben mannen gemiddeld iets meer spierweefsel, dat ook meer warmte produceert in rust.’ Al moet je altijd naar het totaalplaatje kijken, benadrukt Kingma. ‘Of de koude echt ongezond wordt, hangt steevast af van vier factoren: de persoon, de kledij, het activiteitenniveau en de fysieke omgeving.’

Professor thermofysiologie Wouter van Marken Lichtenbelt (Maastricht University) sluit zich daarbij aan. ‘De hormoonhuishouding kan inderdaad een rol spelen. Bij vrouwen zie je ook verschillen binnen hun menstruele cyclus. In het tweede deel, de luteale fase, is hun lichaamstemperatuur van nature iets hoger. Als ze dan in een koudere omgeving komen, heeft hun lichaam meer moeite om op temperatuur te blijven en krijgen ze het dus sneller koud. Maar het grootste verschil heeft toch te maken met de lichaamssamenstelling. Daarover publiceerden Boris Kingma en ik in 2015 een wetenschappelijk artikel. Vrouwen hebben gemiddeld iets minder vetvrije massa, zoals spieren en organen. Terwijl die vetvrije massa metabool actiever is dan vet en dus meer warmte produceert. De meeste kantoren zijn qua temperatuur afgestemd op de mannelijke behoefte en voelen voor de meeste vrouwen iets te koud aan.’