Factcheck: ja, video toont geweld met dildo tegen ‘etnische Indiërs’ in Kiev uit 2021

Een video van een aanval op ‘etnische Indiërs met een dildo in Kiev’ wordt gretig gedeeld in India. Het bijschrift bij de video klopt ongeveer: het gaat inderdaad om een extreemrechtse amokmaker die geweld pleegt in de Oekraïense hoofdstad Kiev in oktober 2021. De slachtoffers zijn Roma. ‘Etnische Indiërs’ is dus een wat vreemde omschrijving. Maar het Romavolk is historisch wel afkomstig uit Noord-India.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 23 juni wijzen Indische factcheckers Knack op een video die viraal gaat in India (hier gearchiveerd). Volgens het bijschrift van de Twittervideo zou het gaan om ‘etnische Indiërs die het slachtoffer zijn geworden van gemene nazi-bendes, die 3 Indiase dames in elkaar sloegen met een seksspeeltje in het centrum van Kiev’. We zien hoe een man in zwarte kledij vier vrouwen slaat, schopt en belaagt met een dildo en pepperspray. De video werd al meer dan 500 keer gedeeld en meer dan 23.000 keer bekeken.

De Russische president Vladimir Poetin haalde de ‘denazificatie’ van Oekraïne aan als reden om Oekraïne binnen te vallen. Deze opvallende beelden zouden ‘gemene nazi-bendes’ tonen en daarmee de zienswijze van het Kremlin onderbouwen. We zoeken daarom uit wat er precies op de beelden te zien is, en proberen de context te achterhalen waarin de beelden zich situeren. Knack onderzocht eerder al beelden van vermeend ‘nazisme’ in Oekraïne. 

Dat de beelden circuleren in India komt onder andere omdat er twee Indiase accounts in getagd zijn met respectievelijk 660.000 en 1,3 miljoen volgers.

Indiase factchecker Archis Chowdhury: ‘Dat zijn accounts van een zeer populaire Indiase generaal en majoor op rust. De video werd ook besproken op een zeer populair Pakistaans internetforum over defensie (hier gearchiveerd). Zo kwam de video terecht op de tijdlijn van veel Indiërs. Een aantal van hen vroeg aan onze factcheckorganisatie BOOM om deze video te onderzoeken.’

De video blijkt inderdaad afkomstig uit de Oekraïense hoofdstad Kiev. Visuele elementen in de video (rechts) komen overeen met Google Streetview op de Khreschatyk-straat aan het bekende Maidanplein (links). 

Wat opvalt in de video is dat het druk is op straat. Dit lijkt niet op een recent belegerde stad waar nog steeds de avondklok geldt en mensen op hun hoede zijn. Dit doet vermoeden dat het mogelijk om een oude video gaat. Uit eerder onderzoek van Knack weten we dat er in Oekraïne al langer een probleem is met geweld tegen Roma. Zouden deze beelden in die problematiek kunnen kaderen? We googelen met deze hypothese: ‘anti-Roma Kiev dildo’.

Zo komen we uit bij een artikel van 28 oktober 2021 van RomaTimes. Daarin zien we een screenshot van dezelfde video. Volgens die site zien we vier Roma-vrouwen die fysiek en verbaal werden aangevallen. Het artikel bevat geen naam van de dader. Onderaan het artikel staat een link naar dezelfde video op Facebook die werd opgeladen op 24 oktober 2021 en 2.100 keer werd gedeeld. Het gaat dus om oude beelden.   

De Oekraïense website Marker monitort extreemrechts geweld in hun land. Sinds oktober 2018 verzamelen ze data over xenofoob en anti-democratisch geweld, dat ‘een gevaar vormt voor vrije meningsuiting en het democratisch proces van Oekraïne’. 

In hun jaarlijks rapport over 2021 lezen we over geweld tegen Roma in de steden Lviv, Dnipro en Kiev: ‘Op 24 oktober gebruikte Yarosh een dildo om vrouwelijk Roma-slachtoffers te slaan. Hij spoot ook pepperspray op hen en beschuldigde hen van telefoondiefstal.’ 

We verifiëren of Maksym Yarosh inderdaad de dader is in de video. In een interview op YouTube toont Yarosh een verificatiebewijs met zijn naam in Cyrillisch schrift (geel kader).

In diezelfde video (links) herkennen we de halsketting die we ook zien in de dildo-video (rechts). 

Op een Oekraïense site van een ngo met een profiel van de man vinden we een foto waarop hij poseert met een fles ‘Führerwijn’ met op het etiket een afbeelding van Adolf Hitler (links). We zien dezelfde gelaatskenmerken (gele kaders), dezelfde ketting (blauwe kaders) en een tattoo in de halsstreek (rode kaders). 

Een video op het YouTube-kanaal van de man (links) toont dat het zichtbare deel van de tattoo (rood kader) de bek van een krokodil is en dat hij wederom dezelfde halsketting draagt (blauw kader): we kunnen zeker zijn dat Yarosh de dader is. 

Yarosh is geen onbeschreven blad. Hij daagde op bij een debat over mensenrechten in 2019 met een wapen, heeft linken met het Azov-bataljon, een extreemrechts georiënteerde militie die opging in het Oekraïense leger (zo blijkt onder andere uit deze YouTube-video) en viel meermaals de voormalige Oekraïense president Petro Poroshenko lastig.       

Tot slot, Roma zijn oorspronkelijk afkomstig uit Noord-India, ze hebben dus in zekere zin een Indische etniciteit, al dateert die uit de 11e eeuw. Het Twitterbericht heeft het echter ook over ‘drie Indiase vrouwen’. Dat klopt niet, zo oordelen de factcheckers van het Indiase BOOM. Het zijn vier en geen drie vrouwen en alle bronnen over de video hebben het over Roma en niet over Indiase vrouwen.