Factcheck: ja, verliefde mensen kunnen hun hand langer zonder pijn in ijskoud water houden

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Verliefdheid verhoogt de pijngrens, stelde professor Jan Hindrik Ravesloot onlangs in Humo. Verliefden zouden daardoor langer dan niet-verliefden hun hand in ijskoud water kunnen houden zonder pijn te voelen. Die uitspraak blijkt te kloppen.

Jan Hindrik Ravesloot, hoogleraar fysiologie (Amsterdam Universitair Medisch Centrum), legt in Humo de ‘chemie van de liefde’ uit. Wie wordt waarom verliefd op welke partner? Welke chemische processen spelen een rol? Bij verliefdheid komt dopamine vrij, die euforische gevoelens opwekt en de pijngrens verhoogt. Dopamine creëert dat effect ook bij bijvoorbeeld nicotine- of cocaïnegebruik. Dat leidt professor Ravesloot tot de uitspraak dat verliefden langer dan niet-verliefden hun hand in ijskoud water kunnen houden zonder pijn te voelen.

PubMed, een Amerikaanse databank met ruim 30 miljoen artikelen over biomedisch onderzoek, verwijst onder andere naar onderzoekers Asma Ahmad en Sofina Tamam die hersenactiviteit bij pijn en liefde in beeld brachten. Het effect van verliefdheid kan in bepaalde omstandigheden pijngevoel afzwakken, stellen ze vast. Een en ander heeft te maken met zowel de structuur van de hersenen en chemische stofjes die vrijkomen, als met hoe iemand psychologisch in elkaar zit en met emoties omgaat.

Neuroloog Steven Laureys (auteur van Het no-nonsense meditatie oefenboek): ‘Pijn is de subjectieve ervaring par excellence waarbij je emotionele toestand een enorme impact heeft. Liefde of verliefdheid definiëren is heel erg moeilijk en het is dus ook moeilijk gestandaardiseerd te onderzoeken. Maar emoties beïnvloeden zeker pijn. Liefde kan je pijngrens verleggen, maar in beide richtingen: zowel verhogen als verlagen. Liefde kan ook pijn doen, denk maar aan liefdesverdriet als intense emotie.’

Wetenschapsjournaliste Katherine Harmon publiceerde in Scientific American een kort overzicht van recent onderzoek over liefde en pijn. Daaruit blijkt dat verliefdheid dezelfde hersenzones activeert als sterke pijnstillers. Voor een experiment aan Stanford University werden studenten geselecteerd die maximaal negen maanden verliefd waren. Hun hersenen werden gescand terwijl ze keken naar zowel foto’s van hun geliefde als van een kennis. Ondertussen voerden ze een banaal taakje uit en tegelijk kregen ze in hun hand een warme tot zelfs schroeiend voelende schok toegediend. Conclusie? De pijn werd serieus onderdrukt door hun toestand van passionele verliefdheid. Het effect is vergelijkbaar met morfineachtige producten.

Dat reduceren tot een effect van dopamine vindt professor Laureys te kort door de bocht. ‘Dopamine speelt een belangrijke rol, maar je kunt pijn noch verliefdheid tot één chemisch stofje of één hersengebiedje reduceren. Het is veel complexer. Hersenen zijn als een netwerk dat constant in verbinding staat. Heel wat studies bewijzen de impact van emoties, inclusief verliefdheid, op pijn. De kracht van ons brein is ongelofelijk en als wetenschappers zijn we te lang wat bang geweest van de subjectieve emoties die ons brein genereert en die enorm invloedrijk zijn.’

Een Japanse studie testte jonge vrouwen die in hun hand geprikt werden, terwijl ze vragenlijsten invulden over de relatie met hun ouders, vrienden en geliefde. De tests werden uitgevoerd zowel in bijzijn als in afwezigheid van die geliefde. De studie concludeerde dat de fysieke aanwezigheid van de geliefde de pijnbeleving sterk beïnvloedde.

Laureys besluit: ‘We gebruiken de kracht van ons brein eigenlijk nog te weinig. Denk maar aan pijnlijke interventies, zoals schildklieroperaties, die we uitvoeren bij patiënten onder hypnose, maar zonder algemene anesthesie. Pijn kan overigens ook genot doen ervaren, denk maar aan sm. Heel veel hangt dus af van context en individu.’

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.