Factcheck: ja, Pfizer-ceo zei in januari dat eerste twee dosissen van het Pfizervaccin een zeer beperkte bescherming bieden tegen de omikronvariant

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Online circuleert een fragment uit een interview met Albert Bourla, de ceo van farmabedrijf Pfizer. In de video zegt de man dat twee dosissen van het Pfizer-vaccin een zeer beperkte bescherming tegen het coronavirus bieden. Dat klopt ook. Bourla had het daarbij specifiek over de omikronvariant van het virus.

Op Twitter circuleert een video waarin Albert Bourla, de ceo van Pfizer, de effectiviteit van het coronavaccin dat zijn bedrijf produceert, minimaliseert. ‘Ceo van Pfizer geeft toe dat “we weten dat 2 doses van het vaccin zeer beperkte bescherming bieden, als die er al is”‘, klinkt het in een van de tweets (hier gearchiveerd). Dat horen we Bourla inderdaad zeggen in de video.

Behalve op Twitter, circuleert de video ook in Nederlandstalige Telegramgroepen. De Amerikaanse website InfoWars, een website van de Amerikaanse complotdenker Alex Jones, publiceerde dan weer een artikel over het interview (hier gearchiveerd).

Ook op Facebook vinden we memes terug van het interview (hier gearchiveerd). Het fragment lokt smalende reacties uit, waarin de doeltreffendheid van het vaccin in twijfel wordt getrokken.

We zoeken eerst uit in welke context Bourla de uitspraak deed.

Via een omgekeerde zoekopdracht op Google Afbeeldingen vinden we dat het fragment afkomstig is van een interview dat Bourla op 10 januari 2022 gaf aan Yahoo Finance (vanaf 1:38). Op de website vinden we ook een transcriptie van het interview.

Uit de transcriptie blijkt dat Bourla het heeft over de gebrekkige bescherming van de twee dosissen tegen de omikronvariant. Die variant werd eind 2021 voor het eerst geïdentificeerd in Zuid-Afrika en was in januari al in sneltempo bezig de deltavariant van het coronavirus te verdringen.

Eerst stelt interviewster Anjalee Khemlani de vraag wat de opkomst van de omikronvariant zou betekenen voor de boosters en wat er te verwachten viel van de nieuwe booster die Pfizer aan het ontwikkelen was. Khemlani vraagt of de booster mensen ook tegen de omikronvariant zou beschermen.

Op die vraag antwoordt Bourla: ‘We weten dat twee doses van het vaccin een zeer beperkte bescherming bieden, als ze al bescherming bieden. De drie doses, met een booster, bieden een redelijke bescherming tegen ziekenhuisopname en overlijden. Tegen overlijden helpen de drie doses zeer goed, met mindere bescherming tegen infectie.’

Besmettelijkere variant en dalende bescherming

Bourla deed dus de uitspraak over de omikronvariant van het virus, die toen nog relatief nieuw was. Uit de eerste wetenschappelijke onderzoeken was gebleken dat die omikronvariant een pak besmettelijker was dan de toen nog dominante deltavariant.

Het is al een tijdje algemeen bekend dat de bescherming van de coronavaccins na verloop van tijd afneemt. Onderzoek dat in oktober 2021 was verschenen in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet had al aangetoond dat de bescherming tegen een infectie van het Pfizervaccin in zes maand tijd van 88 procent naar 44 procent was gezakt. Uit hetzelfde onderzoek was wel gebleken dat het vaccin nog altijd bescherming bood tegen een zwaar ziekteverloop en tegen sterfte. Op 25 januari meldde Pfizer dat het bedrijf een nieuwe klinische studie naar de effectiviteit, de veiligheid en de bijwerkingen van een aangepast vaccin had aangevat.

Op 8 december 2021 publiceerde Pfizer een persbericht waarin het bedrijf stelde dat twee dosissen van het vaccin niet genoeg bescherming tegen de omikronvariant bleken te bieden. Bij drie dosissen van het Pfizervaccin zou dat wel het geval zijn, zo bleek uit een labo-onderzoek van Pfizer. Dat stemt overeen met de uitspraken van Bourla in het interview.