Factcheck: ja, onder de regering-Michel werden acht gezinnen vastgehouden in een gesloten centrum voor illegalen

Tijdens het Grote Voorzittersdebat van Knack en Trends-Kanaal Z op 27 februari stelde CD&V-voorzitter Sammy Mahdi dat de regering-Michel I (2014-2018) acht gezinnen met kinderen zou hebben vastgehouden in een gesloten centrum voor illegalen. Dat klopt, zo blijkt uit cijfers van de Dienst Vreemdelingenzaken.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op 27 februari organiseerden Knack en Trends-Kanaal Z een voorzittersdebat, waarbij de voorzitters van alle Vlaamse partijen met elkaar in gesprek gingen (hier te herbekijken). 

Sammy Mahdi (CD&V), Jeremie Vaneeckhout (Groen), Bart De Wever (N-VA), Tom Ongena (Open VLD), Raoul Hedebouw (PVDA), Tom Van Grieken (Vlaams Belang) en Melissa Depraetere (Vooruit) gingen met elkaar in debat volgens een unieke formule: tijdens zeven korte één-op-één gesprekken lichtte iedere partijvoorzitter een zelfgekozen stelling toe. Daarop volgde telkens een debat over die stelling met de zes andere voorzitters.

In het debat over migratie verweet N-VA-voorzitter Bart De Wever de huidige federale regering, waarvan onder meer CD&V deel uitmaakt, geen doortastend migratiebeleid te voeren en pleitte hij voor een migratiebeleid naar Australisch model.

De Wever stelde onder meer dat ‘CD&V een wet heeft gestemd die zegt dat een persoon met een kind niet opgesloten kan worden in een gesloten centrum’, waardoor het volgens De Wever nog moeilijker wordt om mensen zonder papieren terug te sturen.

Daarop repliceerde CD&V-voorzitter Sammy Mahdi dat er onder de laatste federale regering waarvan de N-VA deel uitmaakte (de regering-Michel I), acht gezinnen die illegaal op Belgisch grondgebied verbleven, in een gesloten centrum werden vastgehouden. 

Waarover hebben Mahdi en De Wever het?

Met zijn uitspraak verwijst De Wever naar het migratieakkoord dat de Vivaldi-regering op 9 maart 2023 heeft gesloten. In het regeerakkoord van die regering stond dat kinderen niet opgesloten mochten worden in een gesloten centrum voor illegalen. 

Daarmee werd een beslissing teruggeschroefd van de regering-Michel I (2014-2018), die bestond uit CD&V, Open VLD, MR en N-VA. Michel I was in voege tot 9 december 2018, toen de N-VA de regering verliet naar aanleiding van het Marrakech-pact. De regering-Michel I werd gevolgd door de regering-Michel II, zonder de N-VA. Die regering bleef aan tot 27 oktober 2019, toen premier Michel aankondigde de nieuwe voorzitter van de Europese Raad te worden. 

Op 11 augustus 2018 keurde Michel I een koninklijk besluit goed dat vastlegde dat gezinnen zonder papieren met minderjarige kinderen konden worden vastgehouden met het oog op hun verwijdering van het Belgisch grondgebied. De bouw van de units werd in 2011 aangekondigd. Daarvoor werden enkele losstaande units voor gezinnen toegevoegd aan Centrum 127bis in Steenokkerzeel, gelegen bij de luchthaven van Zaventem. De units staan op een terrein dat afgezonderd is van het hoofdgebouw.

Verschillende burgerbewegingen, waaronder Vluchtelingenwerk Vlaanderen en de Liga voor de Mensenrechten, protesteerden tegen de opening van de vleugel. Samen dienden ze bij de Raad van State een vordering in met de vraag om opschorting van het koninklijk besluit. In april 2019 schorste de Raad van State enkele bepalingen van het koninklijk besluit. De Raad oordeelde dat er geen zekerheid was of jonge kinderen die opgesloten zijn niet worden blootgesteld aan de geluidshinder van de luchthaven van Zaventem. 

Klopt het dat er onder de regering-Michel I acht gezinnen met minderjarige kinderen werden vastgehouden in een gesloten centrum voor illegalen?

We nemen contact op met de woordvoerder van Sammy Mahdi, Jan Vanderhoeven. Hij verwijst ons door naar het kabinet van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole -de Moor (CD&V). ‘Die cijfers kloppen’, zegt woordvoerster Sieghild Lacoere. Zij beroept zich daarvoor op gegevens van de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ).

DVZ-woordvoerster Paulien Blondeel bevestigt: ‘De gezinsunits in het gesloten centrum 127bis werden gebruikt van augustus 2018 tot april 2019. Dat is de enige plaats waar onder de regering-Michel I minderjarigen in vasthouding verbleven.’ Blondeel verduidelijkt dat de gezinsunits sinds november 2019 opnieuw worden gebruikt, zij het enkel voor gezinnen met meerderjarige kinderen. ‘Er hebben daar in totaal dus wel meer dan acht gezinnen in die units verbleven onder de regering-Michel I. Maar bij slechts acht van hen waren er ook minderjarigen.’

In totaal werden er gedurende die 9 maanden acht gezinnen vastgehouden. ‘In 2018 ging het over vier gezinnen met minderjarigen, bestaande uit negentien personen, onder wie  twaalf minderjarigen. Zij werden allemaal gerepatrieerd. Eén gezin vertrok vrijwillig met de steun van de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM).’

In 2019 werden er eveneens vier gezinnen vastgehouden, zegt de DVZ-woordvoerster. ‘Die gezinnen waren samengesteld uit veertien personen, onder wie  zeven minderjarigen. één gezin werd vrijgelaten, twee gezinnen vertrokken vrijwillig met de steun van het IOM en één gezin werd gerepatrieerd.’

Blondeel verduidelijkt dat gezinnen die zonder de steun van het IOM vertrokken ook begeleid werden door de Dienst Vreemdelingenzaken tijdens en na hun vertrek, in de vorm van financiële, logistieke of medische hulp.