Factcheck: ja, mantra’s en in koor zingen vermindert stress en verhoogt afweer

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Mantra’s of in koor zingen vermindert stress en verhoogt afweer.’ Dat zei de Duitse journaliste Jessica Braun onlangs in een interview in het weekblad Humo. En het klopt.

Sinds vorige week mogen koren in ons land weer zingen. En dat is goed nieuws, als we de Duitse journaliste Jessica Braun mogen geloven. In Humo gaf ze een interview over haar boek Ademen, waarin ze onder meer vertelt dat onderzoek aantoont dat een uurtje mantra’s zingen de hoeveelheid stresshormoon in ons bloed aanzienlijk doet dalen. ‘Én het aantal afweerstoffen doet toenemen – niet onbelangrijk in deze tijden. Mocht mantra’s opdreunen niet uw ding zijn: in een koor zingen heeft net hetzelfde effect.’

‘Onderzoekers toonden in 2001 aan dat mensen die samen mantra’s zingen of een rozenkrans bidden allemaal hetzelfde ademhalingsritme aanhouden: zes ademhalingen per minuut’, vertelt hoogleraar gezondheidspsychologie Ilse Van Diest (KU Leuven). ‘Dat blijkt veel weldoende effecten te hebben. Hoe trager je ademt, hoe groter de respiratory sinus arrhythmia: het verschil in hartslag wanneer je in- en uitademt. Dat is een effect dat je ook ziet bij mensen die ontspannen. Waarschijnlijk heeft het te maken met ons autonome zenuwstelsel, dat bestaat uit een sympathisch en een parasympathisch systeem. Respectievelijk treden die in actie bij stress en in rust. Een deel van het parasympathische systeem wordt actiever wanneer je traag ademt. Dat kan de stressreducerende effecten mee verklaren.’ Uit andere studies blijkt bovendien dat het zingen van mantra’s een positief effect heeft op de hoeveelheid immunoglobuline A in het speeksel, wat gelinkt is aan het immuunsysteem.

Over het weldoende effect van koorzingen zijn ook verschillende studies gedaan, vertelt emeritus hoogleraar musicologie Mark Reybrouck (KU Leuven). ‘Onderzoekers hebben bij koorleden speekselstalen genomen, en daaruit bleek dat na één uur zingen het cortisolniveau, dat gelinkt wordt aan stress, daalt. En de hoeveelheid immunoglobuline A in het speeksel stijgt, wat erop wijst dat het immuunsysteem wordt geactiveerd. De uitspraak hierboven is dus bewezen. In een koor zingen heeft een belangrijke klinische impact. Vandaar dat ikzelf en veel collega’s ervoor pleiten om het te stimuleren in woonzorgcentra, bij jonge ouders, bij studenten… Voor al die groepen is stressvermindering belangrijk. We weten ook dat muziek een van de belangrijkste middelen is om emoties te reguleren, zeker bij actieve beoefening. Al geldt dat niet voor alle muziek: genres zoals techno en dance, met zware beats, verhogen net het cortisolniveau. In een koor zingen heeft daarnaast ook nog het voordeel van sociale verbondenheid en het geeft mensen een doel. Bovendien is het mentaal ook veeleisend, waardoor het onder meer de aandacht en het geheugen stimuleert.’

Mathias Moors, docent muziekpsychologie (LUCA School of Arts), kent ook de vele voordelen van koorzingen. Al wil hij toch een aantal kanttekeningen maken. ‘Muziek is inderdaad hét medium om emoties te induceren en te reguleren. Veel mensen zingen ook heel graag. Maar als je aan iemand vraagt om voor een publiek te zingen, gaat dat meestal net wél gepaard met stress. Het voelt heel kwetsbaar, alsof je in je blootje staat. Het voordeel van een koor is dat je je dan wat beschermd voelt door de groep. Maar toch is het stressverlagende effect vooral aanwezig tijdens repetities. Een optreden zal ook bij koorzangers net stress kunnen opwekken.’