Factcheck: ja, kinderen van rokers hebben tot drie keer meer kans om later te roken

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Kinderen van rokende ouders hebben tot drie keer meer kans om later ook te roken.’ Dat lazen we in Goed Gevoel. En het klopt.

In een artikel in Goed Gevoel haalt kankerspecialist professor Filip Lardon (Universiteit Antwerpen) allerlei argumenten aan tegen roken.’Kinderen van rokende ouders hebben tot drie keer meer kans om later ook te roken’, zo klinkt het. ‘Kinderen die hun grote voorbeelden “zien” roken, grijpen later vaker naar de sigaret.’ Wanneer we contact opnemen met Lardon, stuurt hij verschillende onderzoeken door, waaronder één langdurige Amerikaanse studie uit 2013. Die concludeert dat ‘zelfs de kinderen van “lichte” rokers die op latere leeftijd minder rookten of zelfs stopten 3,5 keer meer kans hadden om te roken dan de kinderen van niet-rokers’.

Ook in een persbericht van Kom op tegen Kanker, dat eerder dit jaar verscheen, wordt vermeld dat kinderen van rokende ouders tot drie keer meer kans hebben om later zelf te roken. Hedwig Verhaegen, directeur Kennis en Beleid bij de organisatie, verwijst naar een publicatie van het Nederlandse Trimbos-instituut. Daarin wordt een meta-analyse uit 2011 geciteerd, die aantoont ‘dat wanneer minimaal één ouder rookt, de kans 1,72 maal groter is dat hun kinderen ook roken dan wanneer geen van de ouders rookt. De invloed van de moeder is hierbij groter dan die van de vader. Als beide ouders roken, is de kans zelfs 2,73 maal groter dat hun kinderen ook roken dan wanneer geen van de ouders rookt.’

Lode Godderis, professor Omgeving en Gezondheid (KU Leuven), bevestigt eveneens dat kinderen van rokende ouders meer kans hebben om later te gaan roken. ‘Je moet ook een onderscheid maken tussen jongeren die in het voorbije jaar één keer gerookt hebben, versus jongeren die nicotineverslaafd zijn. Maar dat deze kinderen tot drie keer meer kans hebben om te roken, lijkt me zeker te kloppen. Daar zijn verschillende verklaringen voor. Zo wordt het gedrag van kinderen sterk bepaald door de geldende norm, in dit geval roken. Uit één onderzoek blijkt ook dat kinderen van rokers de schadelijke gevolgen van roken lager inschatten dan kinderen van niet-rokers.’

Ook het Trimbos-instituut heeft verschillende verklaringen op een rijtje gezet, telkens met verwijzingen naar wetenschappelijk onderzoek. ‘Jongeren zouden de positieve ideeën over roken van hun ouders kunnen overnemen. Net als hun ouders denken ze dan bijvoorbeeld dat roken helpt te ontspannen of te concentreren. Daarnaast zouden jongeren het roken ook op een meer automatische manier kunnen “leren”. Als ouders steeds roken na het avondeten, leggen zij automatisch een link tussen het avondeten en roken. Een derde verklaring zou kunnen zijn dat jongeren sigaretten van hun ouders krijgen.’

En ten slotte wordt nog een biologische verklaring gegeven: ‘Doordat zij de tabaksrook van hun ouders inademen, worden jongeren zelf ook (extra) gevoelig voor nicotine.’

Verder staat nog een boeiend onderzoek omschreven in een andere publicatie van het Trimbos-instituut: ‘Zien roken, doet roken?’. Daarvoor lieten onderzoekers kinderen tussen 4 en 8 jaar in een speelgoedkeuken en -eettafel doen alsof ze volwassenen waren die kookten, aten en nadien koffie of thee dronken. Ruim een derde van de kinderen begon na het eten spontaan te doen alsof ze een sigaret opstaken. Dit bleken vooral kinderen te zijn van ouders die rookten.

Knack maakt onderdeel uit van Roularta Media Group.