Factcheck: ja, in Vlaanderen is een ruime meerderheid voorstander van het openhouden van kerncentrales

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een radio-interview zegt N-VA-voorzitter Bart De Wever dat in Vlaanderen ‘een massale meerderheid’ voorstander is van het openhouden van kerncentrales. Uit een peiling van 2021 blijkt inderdaad dat 66 procent van de ondervraagden het eens was met de stelling dat België ‘ook na 2025 kerncentrales moet openhouden’.

Op 19 februari pleit N-VA-voorzitter Bart De Wever tijdens een interview in De Ochtend op Radio 1 voor de regionalisering van het energiebeleid. Dat zou een akkoord over de verlenging van de levensduur van de kerncentrale van Doel makkelijk maken, zegt De Wever, want ‘in Vlaanderen is een massale meerderheid voorstander van het openhouden van kerncentrales’ (11:55). Een Knack-lezer wil graag weten of dat klopt, en waarop De Wever zich voor die uitspraak baseert.

We beluisteren het volledige interview en kunnen niet met zekerheid zeggen of De Wever met zijn uitspraak een ‘massale meerderheid van de Vlaamse bevolking’ bedoelt of ‘een massale meerderheid van de Vlaamse politieke partijen’.

Vlaamse kiezers

Aan de telefoon zegt N-VA-partijwoordvoerder Philippe Kerckaert dat de uitspraak van De Wever sloeg op ‘een massale meerderheid van de Vlaamse kiezers’. De partijvoorzitter baseerde zich voor die uitspraak op De Stemming, een peiling die in 2020 en 2021 werd uitgevoerd door de VUB en de UA in opdracht van VRT en De Standaard. De resultaten zijn hier te downloaden.

Op slide nummer 29 vinden we als voorlaatste stelling: ‘Ook na 2025 moeten we kerncentrales openhouden’. 66% van alle ondervraagden onderschrijft die stelling (linkse kolom).

We nemen contact op met Jonas Lefevere, professor politieke communicatie aan de VUB, die samen met hoogleraar politieke wetenschappen Stefaan Walgrave (UA) het grootschalige onderzoek heeft geleid. ‘Voor De Stemming hebben we al twee jaar op rij bijna 2000 stemgerechtigde inwoners van het Vlaams Gewest online ondervraagd’, zegt Lefevere aan de telefoon. ‘Dat is een grote steekproef – de meeste commerciële steekproeven beperken zich tot een duizendtal respondenten. Maar belangrijker is dat de samenstelling van de steekproef representatief is voor de stemgerechtigde inwoners van Vlaanderen. De verdeling in functie van opleidingsniveau, geslacht, woonplaats, leeftijd, stemvoorkeur, etc, stemt overeen met de verdeling zoals die is bij de Vlaamse bevolking. We hebben de enquête afgenomen in 2020 en 2021 en beginnen binnenkort aan de peiling voor 2022.’

66 procent

Ligt het resultaat – dat 66 procent van de Vlaamse kiezers voorstander is van het openhouden van kerncentrales – in de lijn van vergelijkbare enquêtes? Lefevere: ‘Een jaar eerder, bij De Stemming van 2020 (hier te downloaden), legden we dezelfde vraag voor aan het panel. Daar kom ik op 65,4 procent uit voor de volledige steekproef. Dus ook in 2020 bleek een ruime meerderheid van de Vlaamse kiezers voorstander van het langer openhouden van de kerncentrales.’

In 2014 was er het postelectoraal Partirep-onderzoek naar het stemgedrag bij de verkiezingen van 24 mei 2014. Dat onderzoek werd uitgevoerd door het Interuniversitair consortium PartiRep (Participatie en Representatie). ‘Dat was geen online enquête, maar een face to face onderzoek, de bevragingsmethode waarmee je de beste kwaliteit steekproef kunt bekomen’, zegt Lefevere. ‘Daarin werd de stelling “Er moeten kerncentrales open kunnen blijven” voorgelegd aan de respondenten, en 64,1 procent van de Vlaamse respondenten kon zich daarin vinden.’

Hoogleraar politieke wetenschappen Stefaan Walgrave (UA) vermoedt dat de meerderheid voor het openhouden van de kerncentrales op dit moment nog groter is dan in 2021, vanwege de hoge energieprijzen en de twijfels over de leveringszekerheid. Al kan hij dat niet met cijfers hard maken.